Willem Snapper's tweede nieuwsbrief,
al snel na de eerste, omdat er veel is gebeurd de afgelopen week, het is niet allemaal koek en ei. Ik hoop dat het versturen nu beter gaat, de eerste brief kwam bij sommigen meerdere keren aan, omdat bij mij iets verkeerd ging en ik niet kon zien wat er mis was.
Wilt u op de verzendlijst komen, stuur me even een mailtje: wsnapper@mopti.nl

Maandag 1 januari 2007
Ik heb alle ramen dicht gedaan. Het waait buiten hard, gemene vlagen, die het zand in de buurt af en toe doet opwaaien. Beetje woestijnachtig. Er schijnt een waterig zonnetje, nou ja waterig, zeg maar een stoffig zonnetje. De lucht is grijs-rose gekleurd. Het zicht is niet meer dan 300 meter, de watertoren kan ik in elk geval niet meer zien vanaf mijn dak. Volgens de buurman kan dit wel een weekje duren. En het is bovendien koud. Wat zeg je, 21 graden? Ik heb zojuist maar een trui aangetrokken. Ik krijg al Malinese trekjes lijkt het.
Met Bakary, een vriend en ik hebben we oud en nieuw gevierd in een café in Sévaré. Het was een beetje een saaie boel. Om twaalf uur (in Nederland is nieuwjaar een uur eerder) verschenen toch her en der wat vuurpijlen aan het firmament en hoorden we wat licht geknal. Vlak ervoor een telefoontje uit Zwiggelte met Charlie, Gerard v V., Gabriëlle en Gerard, die ik 's-middags al eerder uitgebreid had gesproken.
Een uurtje later werd er weer gebeld, maar de verbinding liet niet toe dat ik hoorde wie het was helaas. Ik denk Mar, bij wie ik de laatste jaren steeds oud en nieuw vierde. Jammer.
Op oudjaar heb ik 165 nieuwsbrieven verstuurd, dat was een hele sessie, ik ben wel meer dan twee uur on line geweest. Uiteindelijk is nu wel alles de deur uit. Leuk dat ik ook onmiddellijk reacties krijg.
Nieuwjaarsdag is hier inderdaad een vrije dag. Er is veel dicht, ik was nog even in Mopti, Bakary was er niet en ik ben maar teruggekeerd. Zijn huis was ook verlaten, ben weer naar huis gegaan. Ik lees op het moment Kalme Chaos van Sandro Veronesi, moet wel een beetje wennen. Het is zo anders dan Mijn Mercedes is (niet) te koop. Herkenbaar boek, omdat het zo goed beschrijft wat wij op onze reis allemaal hebben meegemaakt. Dat de petit-cadeau
express2 in het niemandsland tussen Marokko en Mauretanië al bij de eerste confrontatie met mul zand onmiddellijk vast zat en de express 1 hem eruit moest trekken. Zo ook de Mercedes. Dat ook hij 20 (wij 10) Euro heeft betaald voor een route zonder zand en mijnen, die er waarschijnlijk toch niet meer zijn. (Maar hoe kom je daar achter?)
Ik word onophoudelijk gebeld, maar de verbinding is uitermate slecht. Een zeker moment had ik Erik aan de lijn, een gesprek was bijna niet mogelijk en na een paar minuten werd de verbinding verbroken. Ook Anetty heeft het helaas zonder resultaat geprobeerd.
Per email krijg ik veel reacties, dat geeft de burger moed. De meeste zijn erg meelevend en enthousiast. De opmerking "hij schrijft beter dan dat hij spreekt" doet mij goed. Het is dus een beetje een onnutte dag, maar hij eindigt goed: ik heb een glaasje pernod ingeschonken, pinda's erbij, ik kom niks tekort! En ik luister naar Philip Glass' Satyagraha.

Dinsdag 2 januari
Het is nog vroeg, ik heb uitstekend geslapen, ik neem een douche en ga brood kopen. Er blijkt een winkeltje om de hoek, die had ik nog niet eerder ontdekt. Een brood kost 120 CFA, ongeveer 20 cent. Joseph, de directeur van de technische school belt dat de douane is gearriveerd en dat ik moet komen voor het uitpakken van de container.
Bij de school gearriveerd staat er een reusachtige vrachtwagen en er staan al een aantal mensen geïnteresseerd te kijken. Ik groet Joseph, Karim zijn rechterhand en Amatigue de aannemer en rechterhand van Joop van Stigt, de bouwer en initiatiefnemer van de nieuwe school. Er wordt een betonschaar gehaald en na het nodige overleg worden de twee zegels verbroken en zwaaien de twee deuren open. Het is een beetje een zootje achter die deuren en het lijkt erop dat de inhoud achterin niet zo heel goed was gestouwd in Amsterdam. Maar goed, met vereende krachten worden werkbanken, kasten, machines, stoelen en allerhande spullen uit de container gehaald. Op de grond inhoud van dozen die uit elkaar gevallen waren tijdens de reis van Amsterdam via Ghana naar Mali. Van mijn spullen nog geen spoor te bekennen, maar de container is zo groot, dat komt later wel. Ik ontferm mij over de sleutels van de locker-kasten, het is een hele puzzel om die weer netjes gesorteerd te krijgen. Ondertussen wordt er verder uitgepakt. Ik begin mij een beetje ongerust te maken. Nog steeds niks voor mij. Geen computers, beeldschermen, geen reserve onderdelen voor mijn auto, geen kabels, geen boormachine. Ik ga rustig verder met mijn puzzel terwijl ik het uitladen in de gaten houd. Totdat de container geheel leeg is. Mijn spullen zijn er niet bij. Maar voor mij is het ook heel jammer. Hoe kom ik nu aan een beetje PC, waar ik op kan doen wat ik hoopte te gaan doen? Misschien moet ik wel naar Bamako om daar wat te kopen. Maar ook een hele doos met boeken en ik weet werkelijk niet meer wat allemaal. Leesboeken, maar ook studieboeken Frans, boeken van Carolijn Visser, boeken die ik op mijn feest had gekregen (gelukkig niet de heimweedozen, die heb ik!). En mijn scanner en mijn laserprinter, 3 muskietennetten, gereedschap, hard disks......, de kabels van de beamer. En mijn hele verzameling zaden voor de moestuin!! Ik moet mij beraden over wat te doen. Terugkrijgen zal ik niks. Ik zit niet werkelijk in zak en as, maar een beetje teleurgesteld ben ik wel. Wat moet ik met de drie nieuw bestelde tafels voor mijn kantoortje? De eerste aan wie ik het kwijt kon was aan Anetty, die mij midden op de dag belde, gewoon om mijn stem even te horen. Perfecte verbinding overigens en het was heel goed om even met haar te praten. Anetty is toch wel een bijzondere vrouw in mijn leven. Als ik iemand mis is zij het wel. Alhoewel we echt niet steeds bij elkaar de deur plat liepen. Toch merk je dat de afstand groter is geworden. Of misschien juist wel kleiner.
Paul belde mij om mij een riem onder het hart te steken. Die computers verdomme, die had ik helemaal klaar om hier te gebruiken, spelletjes voor kinderen verzameld, om gecrashte hard disks te re-animeren, allerhande problemen te kunnen oplossen, om mijn websites te kunnen bijhouden.
Ik eet vanavond de rest van de schapenlever met frieten, die ik op smaak heb gebracht met piment. Heerlijk. Sékou komt even binnen en we drinken een biertje. Bakary bracht twee rekeningen voor water en elektra. Sékou vertelde dat hij die normaal gesproken altijd ging betalen, en dat is helemaal aan de andere kant van Sévaré, zeker een uur lopen. Maar de vorige eigenaar van het huis, Togola, had hem een fiets gegeven, dan gaat het wat sneller. Misschien vraag ik hem morgen wel om even mee te gaan met de auto. Het contact met Sékou is wel een beetje gebrekkig. Mijn Frans gaat nog wel, maar voor hem is het moeilijk. Hij begrijpt niet alles. Maar een paar woorden en wat handen- en voetenwerk doet communiceren. Het is een uiterst vriendelijke man, ik schat hem tegen de 40. Heeft een beetje doorleefd gezicht, draagt altijd een ijsmuts gedrongen, mist vier tanden in zijn bovenkaak. Wat heeft hij moeten doorstaan? Hoe is hij die kwijtgeraakt? Is het een keer een ongeluk geweest, of heeft de tandarts op de markt ze eruit getrokken?
Later wordt het echt gezellig als Bakary en ook Moussa langskomen. Het gesprek van de avond is de teloorgang van de bagage.

Woensdag 3 januari.
Ik heb natuurlijk niet zo goed geslapen. Mijn plannen liggen behoorlijk in duigen. Ik moet er het beste van maken. Ik moet proberen hier maar het een en ander te kopen. Na het ontbijt (broodje met smeerkaas en met pindakaas) wel twee uur zitten internetten. Voor het eerst aandelen gekocht op de beurs. Moet proberen te profiteren van de januari-rally, als die er inderdaad komt. Sékou wil met de ragebol langs, ik red nog even wat spullen, want er wordt niet gelet op wat er onder ligt. Het wordt steeds stoffiger en zanderiger. Er zit nog steeds veel poussière in de lucht, en dat waait ook naar binnen. Alles wordt bedekt met een uiterst dun laagje roodbruin stof.
En ik ga samen met Sékou de rekeningen betalen, zijn vrouw Hélène en twee andere vrouwen maken van de gelegenheid gebruik om mee te rijden naar Sévaré. Sékou is van plan om er een weekje met zijn vrouw tussenuit te gaan. Volgens Bakary heeft hij recht op een maand vakantie, lijkt me niet onlogisch.
Bij het energiebedrijf krijg ik nog een smsje van Moussa met de beste wensen. Had hij twee dagen eerder verstuurd. Ook dat is Afrika.
Weer thuis is het boenen en dweilen, we doen het samen en ik moet zeggen, kamer en gang zien er heel anders uit.
En dan komt Kumba, de oudste dochter van Moussa met en bord yams en een stuk vlees. Lekker, maar zwaar zo midden op de dag.
Bij uitzondering wordt er 's-avonds geen eten gebracht. Mijn voorgerecht derhalve kerriesoep, mijn hoofdgerecht kerriesoep en toe ........ Om half tien spreek ik uitgebreid met mijn maandelijkse ex-eetclub door de telefoon. Inmiddels ben ik even kwijt wat voor heerlijke dingen werden opgesomd, maar het klonk goed. Ik ben er niet meer bij. Wel even slikken.

Donderdag 4 januari.
Het lijkt wel of het almaar kouder wordt. Vooral de koude douche 's-morgens is toch niet zoals ik het gewend was. Het weer is beter, wel staat er redelijk veel wind en waait het zand nog steeds een beetje op, maar de lucht is volkomen helder.
Het internet is vanmorgen uitermate weerbarstig. Ik besluit maar eens bij te houden hoe vaak ik het moet proberen. Na 11 keer bellen lukt het uiteindelijk, ik ben dan al een half uur verder. Niet veel later verbreekt de verbinding weer. Daarna lukt het zowaar redelijk, ik haal mijn post binnen en breng een bezoekje aan de beurs.
In de morgen komt Yacou langs, aannemer. We bespreken de (on)mogelijkheden voor een dubbel dak. Het worden waarschijnlijk rieten afdakjes, rondom de torenkamer. Beetje jammer vanwege de markante verschijning van de architectuur, dat wel. Verder een openslaande deur van de salon, zodat je makkelijker ook een beetje buiten leeft. Het geeft ook een iets minder besloten gevoel. En verder 4 airco's, ook om mijn gasten niet teveel af te schrikken. Jullie willen allemaal toch wel een keertje komen? En ik wil mijn huis van binnen laten schilderen. Tot slot heb ik gevraagd wat het kost om de rijweg op te knappen, zodat ik mijn huis ook in de regentijd kan bereiken. Ik ben benieuwd.
De rest van de dag besteed ik maar aan het verder uitzoeken en ordenen van mijn spullen. Het is nog steeds een beetje een zootje. Ik heb gelukkig nu toch mijn zakjes met 3D-brilletjes gevonden, ik dacht dat die in de container hadden gezeten, gelukkig nu kan ik hier een paar 3-dimensionele films vertonen, die ik wel hier heb. Maar eerst heb ik een kabel nodig, die zat wel in de container.
Vermeldenswaard is verder de APK-keuring van de auto's alhier. Want geloof het of niet, ook hier moeten auto's elk jaar worden gekeurd. Maar waar naar wordt gekeken is mij volstrekt onduidelijk. Als je ziet wat hier rond rijdt dan hadden die in Nederland geen schijn van kans: geen verlichting, geen nummerplaat, geen richtingaanwijzers, geen stoplichten, banden zonder profiel, rookpluimen die alle zicht volledig ontnemen, wrakken die te slecht zijn voor de sloop. Waarschijnlijk wordt er her en der wel wat geschoven. Bij mijn auto werd geklaagd dat de gevarendriehoek en de brandblusser ontbraken. Maar hij werd toch goedgekeurd. Volgend jaar heb ik ze bij me, kijken wat er dan ontbreekt.

Vrijdag 5 januari
Mensen vragen zich af of ik niet teveel eet. Al het voedsel dat Moussa elke keer brengt of laat brengen door een van zijn kinderen doet het ergste vermoeden. Maar ik geef tegenwoordig al snel het een en ander weg aan Sékou, die het maar al te gretig in ontvangst neemt. Dus het valt wel mee. Gisteravond heb ik het restant frites en yam gebakken met een stukje gigot d'agneau van het schaap van Bakary, met veel knoflook. Het was heerlijk. En vandaag moet ik echt iets zelf bedenken, voor de tweede keer dus pas, na de spaghetti met gehakt! Kan ook zijn dat ik luxe ga doen en in een restaurant ga eten, heb ik ook wel zin in. Met de drank valt het ook wel mee, ik drink niet meer dan in Amsterdam. Eén of twee pilsjes (pijpjes), daarmee houdt het wel op. Soms vervang ik het bier door Pernod, erg lekker en erg veel alcohol, 45% zelfs, dus ook daarbij houd ik het na twee glaasjes wel voor gezien. Anders sta ik te tollen op mijn benen.
Het leven bevalt me overigens tot nu toe wel. Ik begin te wennen aan het tempo en de dagindeling. Ik kom tot rust, dat merk ik duidelijk. Ik heb natuurlijk hectische tijden achter de rug. Het opruimen van mijn spullen, de organisatie, het gesjouw drie trappen af, de verkoop van het huis, en niet te vergeten de reis zelf. En dan heb ik mij de afgelopen jaren ook echt uit de naad gewerkt. Ik ben blij dat dat voorbij is, hoewel ik het ook altijd met veel voldoening heb gedaan. Vooral ook omdat ik meestal wel merkte dat ik een welkome kracht was bij mijn cliënten. En ik geloof niet dat ik het vaak heb laten afweten! Ik heb daar in elk geval een heel goed gevoel aan over gehouden. Getuige ook de niet aflatende reacties op de nieuwsbrief en mijn afscheidsfeest, waar zoveel mensen op af zijn gekomen!
Ik ga straks Sékou met zijn familie wegbrengen naar een klein dorpje op ongeveer 120 kilometer van hier. Ze gaan daar logeren bij de familie van Hélène, zijn vrouw en blijven een week weg. Ik denk dat ik nu zelf de bloemetjes water moet geven. Ik hoop dat hij mij instructies geeft. Of hij heeft een ander geregeld die dat gaat doen, misschien nog één van zijn kinderen, want ze gaan niet allemaal mee. (Kan niet eens in mijn auto!)
Met het internet is het weer huilen. Ik heb gisteravond mijn website een beetje vernieuwd, dat wel. Maar vanmorgen kom ik er weer bijna niet op.
Het is negen uur 's-avonds en ik ben weer terug uit het Konoya, of iets dergelijks. Ik had begrepen dat de hele familie mee zou gaan, maar dat was een misverstand. Hélène met de jongste 2 kinderen. Verder ging ik een familielid mee om de weg te wijzen, een bijzonder aardige jongen die hier in Sévaré op de school voor verplegend personeel zit. Zijn familie komt oorspronkelijk ook uit dit gehucht, zijn ouders wonen in Ivoorkust, maar
door de onduidelijke situatie is hij naar Mali gevlucht, soort asielzoeker dus. Het is al sinds een paar jaar niet pluis in Ivoorkust.
Het plaatsje is nog niet eens zo heel klein. Het ligt 8 kilometer af van het asfalt en is bereikbaar via een redelijk bereidbaar karrenspoor. Hélène is daar opgegroeid en wordt hartelijk verwelkomd. Maar de meeste aandacht ging toch wel naar mij. Blanken zul je daar niet snel tegenkomen. Maar duidelijk is wel dat de armoede in dit soort dorpen schrijnend is. Op zich zijn de mensen vrolijk en oh zo gastvrij. Ze bieden je zelfs van alles aan. Bier gemaakt van mil (de meest voorkomende graansoort), waar je erg dronken van kunt worden. Bij de Dogon heet dat konjon, bij de Bobo, dat is dus een andere stam, heet het anders. Het smaakt een beetje zurig, maar het is best lekker, je drinkt het uit een gemeenschappelijke kalebas. Verder een zoetige mil-pap, ook niet onsmakelijk. En ze gaven een grote zak pinda's mee. De oogst was dit jaar ook iet slecht, er scheen een straal zon in een geopende graanschuur en ik zag dat die behoorlijk gevuld was met de gouden mil-kolven. Maar goed, de mensen zien er niet goed uit. Hun kleding is sjofel, gaten in hun kleding, er wordt duidelijk weinig gewassen. Als ze al schoenen dragen zijn ze gemaakt van oude autobanden. Alle mensen hebben een soort grauw-sluier over zich, kinderen zien grijs van stof en modder. Hebben zich misschien al dagen niet gewassen. Je ziet veel mensen met oog problemen. Toch lijdt hun humeur daar zo van de buitenkant gezien helemaal niet onder, er worden handen geschud, ik wordt welkom geheten en ik wordt bedankt wat ik voor hun Hélène doe, er wordt tegen me gesproken in het Bobo, een enkeling komt met bonjour, er wordt gelachen. We gaan het hele dorp door, iedereen moet worden gegroet, dat duurt bij elkaar een kleine twee uur. Ik had graag een paar mensen op de foto gezet, ik wilde de visite niet verstoren. misschien eens een volgende keer. Want er zaten een paar prachtige mensen bij, een oude man met een witte stoppelbaard, lurkend aan een antieke zelf gemaakte houten pijp. Prachtige kinderen, zo voor
de Novib-kalender. Ik kom dat nog wel eens tegen.
Ik heb mijzelf vanavond getrakteerd op een maaltijd in restaurant Terango, niet bijzonder, gewoon steak met frites. Pilsje erbij, alles voor 5 Euro.
Ik heb gelukkig daarnet nog even kunnen internetten, maar het was echt treurig vandaag. Ik heb bij elkaar 40 keer geprobeerd een verbinding te krijgen. Je wordt er een beetje tureluurs van.
Yacou, de aannemer, kwam langs met zijn offerte. Valt me niet mee, meer dan 12 miljoen CFA, dat is een kleine 19000 Euro. Dat doen we even niet. De overkapping op het dak moet maar wachten, dat scheelt de helft. Dan krijg ik een dubbele deur in de woonkamer + een afdak beneden, 3 airco's, al het binnenwerk geschilderd, en het verharden van de weg naar mijn huis over een lengte van 250 meter voor in de regentijd, als de wegen nagenoeg onbegaanbaar zijn. Kuilen vullen zich met water, vanwege de modder komt elke auto vast te zitten.

Zaterdag 6 januari.
Vanmorgen eigenlijk voor het eerst echt boodschappen gedaan. Ik hoop dat Moussa nu niet met eten komt, want ik heb van alles gekocht: aardappelen, pompoen, sperziebonen, pond vlees, fles azijn, fles soja-saus!, pot mangojam uit de Dogon, een karton Pringels. Terwijl ik een slot voor één van mijn deuren stond te kopen belde Pieter. Vanwege de herrie op de markt kon ik hem maar slecht verstaan, ondanks de perfecte verbinding. Hij probeert het vanmiddag nog een keer. Leuk. Het cilinderslot kostte slechts 3,50 Euro, kom daar maar eens om in Nederland.