Hélène, bezig als coiffeuse, rechts Dacco met Austin
Dit is alweer Willem Snapper's nieuwsbrief nr 14.
Wilt u op de verzendlijst komen (of er juist vanaf), stuur dan een mailtje: wsnapper@mopti.nl
U vindt de nieuwsbrief van 8 april inclusief foto's ook op mijn website www.mopti.nl !
Ik ben heel blij met de reacties op mijn nieuwsbrieven. Daarzonder zou mijn berichtgeving zeker verwateren. Maar begrijp dat ik niet alles steeds kan beantwoorden, ik hoop dat u mij vergeeft. Veel dank voor het medeleven, voor de goede raad soms.
1 april 2007
Nieuwsbrief 13 is weg, we beginnen aan een nieuwe week.
Het weer vandaag: rustig, afnemende wind uit het Oosten, maximum van 38 graden, ook binnen.
Sékou is de hele zondag in Sévaré geweest, hij heeft dolo gedronken, althans dat meen ik te ruiken. Ik krijg een bewerkte kalebas van hem kado, niet mooi, maar wel erg aardig. Ook van Doua kreeg ik een cadeuatje: een zelfgemaakte portemonnee, afgekeken zoals zijn vader dit soort dingen maakt, ontzettend lief. Adama heeft nu ook de waterpokken, ze zullen het allemaal wel krijgen, het is besmettelijk als ik mij goed herinner. Ik mocht indertijd twee weken niet naar school en ik genoot, er was ijs en sneeuw, ik voelde mij niet ziek en ging elke dag schaatsen op de Bergense ijsbaan, met de muziek van Johan Straus die uit de luidsprekers schalde. Ik vond het prachtig. Sékou vertelt weer over twee overledenen, zijn moeder, maar ik denk dat ik dat niet goed heb begrepen. En ook nog iemand anders in Fangasso, hier denk ik 180 kilometer vandaan. Vanwege het hier opgeslagen riet vindt hij dat hij nu niet weg kan. Ik vind dat onzin. Vanmorgen kwam Bakary even kijken. Hij vertelde dat de dakdekkers vandaag waren vertrokken uit Bamako. Hopelijk beginnen ze morgen met rietdekken.
Ik zit nu naar een clip te kijken op de Malinese tv. Dat kun je je in Nederland niet voorstellen: een zangeres, die tijdens de chanson de afwas aan het doen is. Zonet kwam de aide van Moussa een pan met vis en frites brengen, het lijkt erop dat het brengen van eten weer begonnen is. Ik heb ook nog een pan met aardappels en vlees van eergisteren in de ijskast. Vanmiddag had ik Draman op bezoek, hij wil een uitnodiging maken in Word, maar hij maakt het zich zo ingewikkeld dat ik het ook niet meer weet. Het programma is volgens mij totaal ongeschikt voor dat soort taken, al is het misschien theretisch wel mogelijk. We zijn er niet uitgekomen. Morgen nog een poging.
Maandag 2 april
Waarom heeft een mens het toch zo druk? En waar gaat al die tijd in zitten? Het is bijna twee uur in de middag, 41 graden. De thermometer geeft als maximum vandaag 43 graden. Ik zeg net tegen de bouwvakkers dat ze moeten staken. In Europa wordt er bij 30 graden al niet meer gewerkt. Vanmorgen vroeg opgestaan, om half zeven. En even over zevenen zat ik al aan de telefoon. Er zijn nog steeds dingen in Nederland die niet zijn geregeld. Mijn verzekeringsman laat het volkomen afweten, al mijn verzekeringen lopen gewoon door. De opstalverzekering van mijn huis, de autoverzekering, inboedel en meer. Verder een paar financiële probleempjes en het waternet, dat elk kwartaal van mijn rekening wordt afgeschreven. Via de telefoon is het toch wel allemaal redelijk snel geregeld. Maar met een paar mailtjes eroverheen ben ik toch anderhalf uur zoet. Voor de tegels in de badkamer van de Sanogo's rijden we weer naar Mopti. Het eerste adres blijkt uiteindelijk toch het goedkoopste. 4500 Fcfa per m² is toch duurder dan 6000 per 1,5 m². Het viel niet mee om dat aan de tegelzetter uit te leggen. Achter op de binnenplaats in een gammel schuurtje staan de dozen met tegels hoog opgestapeld. Ik haal de auto en merk dat nog maar twee dozen zijn klaargezet. De reden is snel duidelijk: binnen wordt intensief gezocht naar tegels die niet doormidden zijn of waar geen hoek af is. Van de meeste dozen is alles kapot, hier en daar zit nog een enkele gave tussen. Na veel zoekwerk kunnen we 11 dozen met min of meer gave tegels inladen. Maar wat zonde van die honderden misschien wel duizenden tegels die kapot zijn, en wie betaalt dat? Ze zijn misschien niet onverkoopbaar, maar het verlies moet aanzienlijk zijn. Ze verkopen trouwens ook best mooie vloertegels, de investering voor de vloer en de veranda van het huis is echter nog aanmerkelijk. Ik ben er nog niet uit. Wie verzint er een goede naam voor het huis van de Sanogo's? Koetshuis, huize weltevreden?
Zowaar na diverse telefoontjes komt Yacou even langs. Ook Bakary scheen hem gebeld te hebben over hoe en wat. Woensdag, in shalah, beginnen de dakdekkers uit Bamako hun werk. Eerst zien. Ook Mamadou, de meubelmaker komt even langs, ik wil een keukenkast en twee bedden. Hij doet een offerte voor 100.000 Fcfa, 150 Euro. Ikea doet het er niet voor en dan moet je alles zelf nog in elkaar zetten.
Dinsdag 3
Het is half tien, ondanks de warmte heb ik wel redelijk geslapen. La chaleur est commencée, zeggen ze hier. Het weer is voor de Malinezen kennelijk ook altijd een "hot" item. Net als het weer in Nederand. Gisteravond en vannacht was het ook een beetje vochtig, dat betekent zweet dat niet opdroogt en voelt het onaangenamer aan. Op het moment gaat het wel, maar nu is er weer heel veel wind.
De warmte heeft toch een gevolg voor mijzelf. Voordat ik ga slapen heb ik last van een beetje gezwollen onderbenen en voeten, trombose. Ik zal eens op het internet kijken, ik denk dat het normaal is, en een gevolg van de vele liters water die ik erdoor jaag. Ik ben zondag vergeten Lariam in te nemen. Het is nu dinsdag, en ik denk dat ik ga proberen het er zonder te doen. Ik ga vandaag naar de apotheek om een nood-setje medicijnen aan te schaffen. Er zijn momenteel weinig muskieten. Het lijkt of het voor hun te warm is.
De ochtend kent een beetje zijn ritme. Douche, ontbijt, email kijken, de beurs, begroeten van Sékou en de bouwvakkers. Er zijn er vanmorgen nog maar drie. Twee metselaars Ali en Idrissa, en Camara als opperman. Ik doe een rondje op de bouwplaats, ze zijn nu de steunen voor het dak aan het stucen. Ik geef mijn was aan Hélène en ik zit nu te tikken. Het is een dag zonder echt programma, ik ga straks naar de bank en naar de apotheek, eten kopen voor de bouwvakkers en that's it. De volgende couchsurfer heeft zich aangekondigd en komt denk ik volgende week voor één nachtje, een Engelsman. Het is rustig hier, geen kinderen, ik geloof dat de paasvakantie is afgelopen en dat ze vanaf vandaag weer naar school gaan. Ach ja, waarom ok niet, waarom wachten tot na Pasen?
Het is 5 over 9 in de avond. We hebben naar Milan tegen Bayern gekeken, gelukkig maar in de andere kwart-finale heeft PSV met 3-0 verloren van Liverpool. Het is weer vochtig warm. Het kan zijn dat de temperaturen toch iets lager zijn dan ik meet, want gedurende een heel korte tijd hangt mijn thermometer gedurende korte tijd in de zon. Maar temperaturen van 41 en 42 graden zijn in elk geval geen uitzondering. Er staat ook een bloedhete wind overdag, zeker op de weg, bij mij achter is het beter. Ook het water uit de kraan is warm, je kunt soms bij wijze van spreken nauwelijks je hand eronder houden. En koud water bijmengen is er niet bij. Toch is het in elk geval binnen goed uit te houden. Regelmatig heb ik een paar ventilatoren aan voor wat wind, de climatiseurs gebruik ik niet, behalve een kwartiertje voor ik naar bed ga.
Vandaag hebben ze de hele dag verder gestuced en aan het eind van de middag hebben ze de grote poortdeuren geplaatst. Dat was nog een heel gedoe, want recht is anders. En voor zulke grote deuren is het best belangrijk dat die goed waterpas zijn afgehangen. Het waterpas van Tyson is echter niet goed, en daar hadden we enige discussie over. Er moest een schietlood aan te pas komen om dat duidelijk te maken. Het is nog steeds niet perfect, maar ik ben maar akkoord gegaan, om van het gedonder af te zijn. Omdat het al een beetje laat was heb ik Camara en Issa thuisgebracht, anders moeten ze het hele eind lopen. En vooral Issa woont een vreselijk eind weg, dat is wel een uur lopen. Dus die was weer erg dankbaar, zoals altijd, een bijzonder aardige jongen.
Over aardig gesproken. Ik vind het vertederend hoe Sékou met zijn kinderen om gaat, zo zacht en goed, zo'n vader zou ik gehad willen hebben. De kinderen zijn er ook naar. Het zijn echt schatten. Alles wordt onderling gedeeld, er is altijd wat voor de kleine Austin, ze spelen met hem en vertroetelen hem.
Woensdag 4 april.
Het is toch wekrlijk 43 graden, dat geeft de thermometer aan in de schaduw. Binnen is het goed uit te houden. Ik heb wel meestal een ventilator draaien, dat helpt. Yacou is voor de zoveelste keer niet komen opdagen vanmorgen. Hij nam wel de telefoon op. De rietdekkers hebben de bus gemist zullen we maar zeggen. Vervelend is het wel.
Vanmorgen vroeg boodschappen gedaan. Voor vlees moet je er vroeg bij zijn. Anders is het al gekookt voordat het in de pan zit. En ook weer laten malen, ik maak vanavond spagetti-saus met aubergines.
Het is een heerlijk rustige dag, er gebeurt niet veel. Sékou troont mij mee naar de buurman, die heeft een glad-betonnen vloer, zonder tegels. Zo wil hij het ook hebben. Geen tegels, de voornaamste reden is de prijs en daar heeft hij wel gelijk in. Alles betegelen kost nog een keer 400 tot 500 Euro. En ik moet/wil een beetje uitkijken. Tot nu toe gutst het geld door mijn handen, logisch ook wel, zo in het begin met de verbouwing, aanschaf van meubels, e.d. Gelukkig houdt dat binnenkort op hoop ik. Ik ben benieuwd hoe mijn uitgavenpatroon er dan uit gaat zien. Vaste lasten van telefoon, water, licht en internetprovider zijn nog aanzienlijk. En daar staan geen inkomsten tegenover. Veel te melden heb ik niet, of het moet zijn dat er af en toe nog (weer) steeds salamanders (gekko's) wegschieten in huis. Ik probeer nu overdag ramen open te houden, zodat ze weg kunnen en dan doe ik ze tegen de avond dicht. Ik heb er inmiddels al een paar met stok, vliegenmepper en bezem naar buiten weten te werken.
En bij de apotheek heb ik een doosje coartem (Novartis) gekocht voor als ik onverhoopt iets krijg dat op malaria lijkt. Het is een kuur van 24 pillen in 4 dagen. Het is een uit China afkomstig middel en het schijnt erg goed te werken. Ik hoop het nooit nodig te hebben. Maar ik heb het in elk geval in huis.
Ik heb couchsurfer Martin die volgende week hoop langs te komen gevraagd parmesaanse kaas te kopen in Bamako.
Ze zeggen, daar moet je van profiteren.
Donderdag 5 april.
Terwijl ik onder de douche sta belt Tyson dat hij met pech langs de weg staat vanuit Mopti, als ik hem terugbel vertelt hij dat hij toch verder kan met hulp van een andere brommer. Het klinkt evenwel erg zielig, ik weet niet wat ik ervan moet denken. Inderdaad een klein uurtje later komt hij opdagen, de ketting is gebroken.
Ik heb voor het eerst vannacht minder goed geslapen, het was warm en het zweet sloeg mij uit. Ik weiger de climatiseur langer dan een kwartiertje voor het slapen gaan te gebruiken. Maar ik heb wel de ventilator aangezet, dat scheelde wel, later in de nacht heb ik hem zelfs nog één tandje hoger gezet. Er was vannacht hoegenaamd geen wind en dan blijft de warmte in huis hangen.
Arona klaagt steen en been over de warmte. Hij slaapt 's-nachts op het dak aan de overkant, maar overdag wil hij ook nog wel eens een tukkie doen. Zijn hok, hoewel het er mooi en netjes uitziet (nieuwbouw) is een oven, zonder ventilator of wat. Dus moet hij ergens een plek in de schaduw zoeken en dat valt niet mee. Onder mijn boompjes zegt hij, is het op zich OKE, maar er is daar veel stof van langskomend verkeer. Vanmiddag ligt hij opeens in mijn garage, maar ik denk niet dat dat een goede plek is, het is daar ook warm. Eigenlijk klaagt iedereen over de warmte en dat die veel te vroeg is ingezet. Hoe en wat einde mei? Loopt de temperatuur dan op naar de 50?? Ze zijn daar echt bang voor. Ze hebben nu ook mijn thermometer ondekt, regelmatig zie ik ze er een oogje op werpen. Bakary belde mij gisteren, de thermometer van de pharmacie in Mopti gaf 45 graden aan. Gisteravond belde de eetgroep, zoals elke eerste woensdag in de maand. Ze hadden teveel gegeten, er wordt nog steeds een bord voor mij klaar gezet en als ik dan niet kom, weet ik wel waar het blijft. Het is heel goed te vernemen dat ik er nog een beetje bij hoor!
Bakary komt mij het tijdschrift over ontwikkelingssamenwerking brengen, wordt hier gratis in mijn postbus bezorgd. Er staat een artikel in over de Sahel opera, die een maand geleden is uitgevoerd in Bamako. Bakary maakt zich heel erg boos over het feit dat Yacou niks laat horen en er volgt een telefoongesprek dat niets aan onduidelijkheid overlaat. Niet mijn manier, maar het is misschien wel eens goed. Later op de avond is Yacou bezig met de verhuizing van mijn overbuurman Draman Dembelé, maar hij durft niet even langs te komen, bang om Bakary tegen het lijf te lopen. Zo hard ging het er in het telefoongesprek toe.
De avond is verder aangenaam, er staat een beetje wind en het is goed uit te houden.
Goede vrijdag.
4 Maanden zitten erop, de tijd gaat snel. Ik heb vannacht weer goed geslapen. Maar vandaag ziet het er weer minder uit. Het is duidelijk vochtiger, op mijn hygrometer lees ik 54%, het voelt ook klam. de thermometer binnen geeft aan 34 graden.
Vanmorgen goed 7 uur hoor ik opeens stemmen, ik schiet mijn bed uit, ik lag naar de wereldomroep te luisteren, trek snel wat kleren aan en kom tot de ontdekking dat het de petit-frère van Sékou is met een andere frère uit Fangasso. Daar is deze week een oom overleden en 24 uur eerder zijn vrouw. Dus het is niet Yacou, die ik wel verwacht vandaag. De grand-frère is degene die ik altijd op de markt van Sévaré even goeiendag ga zeggen, hij is daar couturier.
Ze komen de familie Sanou begroeten en het nieuwe huis bekijken. Sékou heet van achteren Sanou, maar ze noemen hem hier vaak Sanogo, bijnaam, roepnaam. Veel mensen worden bij hun achternaam genoemd, dat komt waarschijnlijk omdat zovelen dezelfde voornaam hebben, Ali, Moussa, Bouakar, Boubakar.
Om 9 uur komt Siville langs om te zeggen dat hij pas morgen komt werken, zijn vorige klusje is nog niet helemaal klaar. Daarvoor komt hij uit Sévaré gelopen, ik schat drie kwartier heen, drie kwartier terug. Over tijd gesproken. Een telefoontje had hem veel energie bespaard, hij heeft mijn nummer. Maar misschien loopt hij liever 1½ uur dan dat hij 200 tot 300 Fcfa (30-45 cent) uitgeeft voor de telefoon. Het is weer een bewijs hoe anders hier de verhoudingen liggen.
Het is verder wel een heerlijke ochtend. Ik luister naar de Mattheus.
Twee werkers op de bouwplaats, Ali en Camarra. Ze zijn druk met de afwerking van muren en kozijnen, stucen van pilaren en randen. Veel kleine klusjes, er wordt door de twee goed gewerkt, maar de vaart is er een beetje uit. De warmte speelt ongetwijfeld een rol. Camarra komt binnen met een kop thee, de eerste, nog niet zo heel zoet. Guter treu speelt net, hij herkent het niet als muziek. Hij vraagt ook wat voor apparaat mijn vliegenmepper is en de magnetron, beide kent hij niet.
Ik heb net voor de derde keer spagetti gegeten, nog steeds lekker, de saus raakt niet op. Dat komt omdat je op de markt niet makkelijk minder dan een kilo vlees kan kopen. De volgende keer doe ik de helft in de diepvries. Ik ga binnenkort ook Hollandse gehaktballen maken. Alle ingrediënten zijn op voorraad. Ik verheug mij er nu al op.
Het is tien voor acht. Yacou is geweest, gelukkig in een rustige sfeer. Het probleem is dat de dakdekkers het verdommen om naar hier te komen. Yacou wil zondag desnoods naar Bamako reizen om ze op te halen. De telefoon schijnt te weinig overtuigingskacht te genereren. Maar ik vind het wel een hele opgave. Ali wil dat ik vanavond een politieke bijeenkomst bijwoon in Mopti, eerlijk gezegd heb ik daar niet zoveel zin in. Verder is het heel rustig en ik heb niet veel mee te delen. De hele familie Sanogo zit voor de buis, we kijken op een Arabische zender naar een Amerikaanse film, Engels gesproken met Arabische ondertitels. Ik kan het wel volgen, maar de Malineesjes moeten het doen met alleen de bewegende beelden.
Arona en Sékou zitten elkaar continu in de haren. Het lijkt een soort haat-liefde-verhouding. Arona heeft mij gebombardeerd tot Président de la République Cocan Willem Coulibaly, hijzelf is le Ministre, of anderszins, helaas brengt Sékou het niet verder dan chef balayeur. Het lukt mij niet om hem promotie te laten maken. Het is wel lachen.
Zaterdag 7 april.
Het weer: vannacht minimum 28 graden, matige wind uit het oosten. Tyson is vaochtend later. Hij heeft weer eens niet geslapen, gisteravond had hij die politieke avond. Ik ben blij dat ik niet ben gegaan. De communicatie met hem is moeilijk, als je hem iets vraagt ben je direct een half uur verder, "il parle trop", zegt ook Sékou. En hij verdoet zoveel tijd met praten dat hij vaak niet aan werken toekomt. De anderen gaan gestaag door. Ik word er soms een beetje sjagrijnig van. Ik heb veel met hem te maken, hij is tenslotte de compagnon van Ablo. Hoe de verhouding is tussen Ablo en Tyson is mij niet helemaal duidelijk. Het zijn tegenpolen. Ablo is de rust zelve, heeft overwicht en een doortastend karakter. Bovendien van het type dat niet het onderste uit de kan wil. De offertes die hij voor mij heeft gemaakt, lijken mij reëel, ik heb niet het idee dat ik word getild, zelfs niet dat ik zou moeten afdingen, zoals bij de offertes van Yacou. Tyson daarentegen heeft een zeer overheersend karakter en hij is niet mijn type, ik heb daar al wel eerder over geschreven. En hij wil zich alles toeëigenen, zoals mijn telefoon, gereedschap, ed.
Vandaag zijn de tegelzetters bezig en die hebben een zak cement ingepikt. Op zich niet echt een probleem. Maar hoe ik uit Tyson moet zuigen dat ik een zak cement moet gaan kopen dat tart elke beschrijving. De omwegen zijn eindeloos, en als ik dan uiteindelijk vraag of het inderdaad gaat of ik een zak cement moet kopen, dan komt de verzuchting "c'est ça!".
Zondag 8 april.
Terwijl ik zit te tikken komt Sékou met de melding dat hij dinsdag naar Fangasso wil gaan in verband met het overlijden van oom en tante, donderdag weer terug. En of hij van mij 20.000 Fcfa kan krijgen voor de reis en verblijf, toch 30 Euro. De bus kost 5000 heen en weer, dus ik vind het wel een beetje veel geld. Maar, legt hij uit, hij oet ook cadeau's kopen voor de familie. Ik strijk over mijn hart. Hij is een schat van een man, staat altijd voor me klaar en leeft van een hongerloontje. (En wie geeft dan de planten water?)
Vandaag heb ik het druk. Het is Pasen, maar om tien uur moet ik twee mensen computerles geven, mijn eerste leerlingen. Nog wel heel vrijblijvend. Verder moet ik eigenlijk bij Moussa op bezoek en bij Bakary. Het liefste doe ik dat vanmorgen, dan zit ik niet meteen aan een maaltijd vast. Maar dat gaat niet lukken. Eerst de boel op het internet.
Tot volgende week weer.