Klik rechts om naar www.mopti.nl te gaan
Dit is Willem Snapper's nieuwsbrief nr 23 van 10 juni 2007.
vanaf nieuwsbrief 17 verstuur ik geen nieuwsbrieven meer per email, behalve op uitdrukkelijk verzoek, u kunt zich ook aan- of afmelden voor de aankondiging: wsnapper@mopti.nl
Maandag 5 juni 2007.
Het is stil op straat. Het leven is vluchtig. Het schemerde al een tijdje. Arona is gisteren vertrokken. Het is misschien niet zo dramatisch, maar ik voel het wel een beetje zo. De altijd vrolijke Arona, de gardien van de overkant, mijn eerste minister, heeft ontslag genomen. Hij had het te kwaad met de overbuurvrouw. Ruzie, c'était la guerre. Ik heb er nooit wat van gemerkt. Ik weet ook niet wat er aan de hand was. Het is lastig als de mensen niet goed Frans spreken (en ik nog steeds geen Bambara).
Arona, ik heb hem vaak aangehaald, een vertrouwd beeld aan de overkant. Altijd bezig met thee zetten, omringd door alle buren, die langskwamen om een praatje maken. Paat-être, zoals hij altijd zei, hij sprak zo grappig Frans. Bonjour mon président, zoals hij mij noemde. Hij vertrekt vandaag nog naar Bamako, daar heeft hij een vriend, door hem wordt hij opgevangen. Misschien dat hij daar een nieuw bestaan kan opbouwen. Aan de overkant is het helemaal leeg. Geen Arona meer om even mee te kletsen. Niet meer de telefooncabine met de van mij afkomstige kerstversiering en het speciale schelle geluid van het telefoontoestel.
Zaterdag had hij al zijn ontslag genomen, hij had iets anders gevonden, wat werd mij niet duidelijk, wel hier in de buurt, iets met Ablo, paat-être.
Het is nu bijna 8 uur. Ik heb vanmiddag Arona naar het busstation gebracht, samen met Siville. Waar precies de bus zou vertrekken werd steeds onduidelijker. In het busstation, in het centrum van Sévaré, nee nog een eidje doorlopen. Siville bleef bij de auto, hij kon zijn tranen bijna niet bedwingen. Ik had het ook moeilijk. Arona was een een bijzondere jongen, we zullen hem allemaal erg missen.
Tot de orde van de dag. Vanmorgen kwam de bloemist naar de tuin kijken, hij constateerde dat er beesten in de tuin lopen die de jonge blaadjes erg lekker vinden. Het moeten de kippen van Sékou zijn. Hij heeft één hen met twee grotere jongen. Rond een aantal planten heb ik vanmorgen gaas gedaan.
En zondag heb ik eindelijk een aantal groentezaden in de zaaibakken gestopt, de zaaibakken zijn hier de piepschuimen verpakkingen van de koelkast. Daar zijn de bramen van Anetty (de enige zaden die de reis hebben overleefd), aardbeien, tomaten, pompoen, aubergines, boerenkool, sla en haricots verts (allemaal opgestuurd door Erik). De bloemen moeten nog even wachten.
Dinsdag 6 juni.
Ik heb het idee dat de eerste zaden zijn ontkiemd, twee minuscule blaadjes steken boven de grond uit. Of kan dat niet, is het gras, is het onkruid?
Vandaag de hele dag bezig geweest met computers en met DVD-spelers. Zondagavond werd ik gebeld vanuit de Dogon, dat de DVD-speler er mee opgehouden is, de speler van het projekt van Martin. De rook sloeg eruit en dat al na een luttele twee weken! Of ik naar Bandiagara kan komen met geld van Martin om het apparaat te laten maken. Martin heeft voor dit soort situaties een klein bedrag bij mij achter gelaten. Dus morgenochtend stap ik in de auto en rijd er naar toe. Afwachten of het apparaat nog aan de praat te krijgen is dat lijkt mij geen goed idee. Ik denk dat de kans klein is dat het apparaat kan worden gerepareerd, een soldeerapparaat doet meer schade dan dat het iets verhelpt. Meestal keert het euvel ook snel terug. Dus heb ik maar meteen een nieuwe gekocht voor de lieve som van 20.000 Fcfa (30 Euro), daar kun je nauwelijks een apparaat voor repareren. En het schijnt ook nog een echte Sony te zijn, hoewel de echtheid mij doet twijfelen. Het typenummer ontbreekt en ik kan met de weinige gegevens die ik heb, op de site van Sony niets vinden. Maar en tout cas, hij doet het perfect.
Tevens heb ik vandaag de computer van Baba onder handen genomen, die wilde niet erg, het is een oudje uit Nederland. Maar nu doet hij het wel weer aardig.
Vanmorgen belde Arona, hij was in Ségou. De reden van vertrek is mij nog altijd niet duidelijk. Ruzie met de overbuurvrouw over het schoonmaken van een bromfiets kan niet de echte reden zijn geweest. Ik denk persoonlijk dat Arona het hier wel een beetje had gehad, volgens mij verveelde hij zich de hele dag dood, met zijn lange lijf slenterde hij rond, de hele dag door thee zettend, de planten water geven, de motorfietsen wassen, dat was het wel zo'n beetje. Hij had kost en inwoning, voor eten werd gezorgd, hij werd ook nog redelijk betaald: 27.5000 Fcfa, net iets minder dan dat ik Sékou betaal. Maar Sékou heeft zijn 5 kinderen en zijn vrouw en gratis inwoning. Iedereen praat er nog steeds over, waarom is hij zo van het ene moment op het andere vertrokken?
Het is toch ongelofelijk. Voor 75 Fcfa koop je bij Ina zakjes met poeder, het is maar een paar gram. Giet de inhoud in een fles met twee liter water en je hebt echt de heerlijkste limonade. 75 Cent is 10 Eurocent, maar het is gelijk aan een 2 literpak van de meest heerlijke appelsap, tropische mix, mango, sinaasappel,e.a. Ze zeggen ook nog zonder suiker en met vitamine C, ik kan het mij bijna niet voorstellen. Of zou aan een pak appelsap van Albert Heijn ook geen appel te pas komen?? Ik denk het laatste. Tel uit je winst. Twee liter water met zeggen en schrijven 8,5 gram kleur- en smaakstof voor 10 cent. En ook daar wordt zelfs nog aan verdiend.
Woensdag 7 juni.
Ik ben vandaag op de kop af een half jaar in Sévaré, 6 december, de dag dat de twee Snapper-expressen voor het eerst bij le petit palais werden gestald. Om even bij stil te staan.
Arona is nog niet vergeten, elke dag is er contact per telefoon, hij is inmiddels vervangen door Oumar, le fils d'un grand frère van Sékou. Een schat van een jongen, ik zie hem niet acjter een dief aanzitten. En hoe dat met de familierelaties van Sékou zit is mij ook een absoluut raadsel. What the hell is un grand-frère?
Ik heb vanmorgen dus de afspraak met Meni en Baïre in Bandiagara. Sékou vergezelt me. Na een half uur wachten verschijnen de twee plotseling, ze hebben pech gehad met de bromfiets en zijn een beetje te laat, ze excuseren zich omstandig. We rijden met het defecte apparaat naar een klein winkeltje achteraf, overal slingeren de oude radio's, cassetterecorders en accu's in het rond. De DVD-speler wordt onmiddelijk opengeschroefd door twee aanwezige jonge mannen. Menig onderdeel wordt losgesoldeerd en doorgemeten. Na ongeveer een half uur wordt de stekker in het stopcontact gestoken en oh wonder, het apparaat doet het weer. Ze hebben een thyristor en een condensator vervangen. Ik moet eerlijk bekennen, dat had ik nooit verwacht. Mijn bewondering voor de Afrikaan is behoorlijk gestegen. De twee blijken zeer deskundig en mijn nieuwe apparaat kan terug naar de winkel! Het euvel lijkt te zijn ontstaan doordat de generator een te hoge spanning heeft doorgelaten. Als dat nogmaals gebeurt, kan het gemakkelijk opnieuw alle apparatuur opblazen. Morgenochtend zal een der reparateurs persoonlijk naar Ibi afreizen om de installatie te controleren. De kosten van het bezoek van 22.500 Fcfa moet ik dan maar voor lief nemen. De reparatie zelf kost 5000 Fcfa, inclusief de onderdeeltjes.
Meni en Baïre vertellen dat er meer problemen zijn. Ze bezoeken de dorpen met een groep van 12 mensen, die naast de film ook nog een soort theater opvoeren. De groep moet 's-avonds echter ook weer naar huis. Als het een paar kilometer is, wordt er gewoon gelopen, maar sommige dorpen liggen veel verder weg, 15, 30 en op soms 45 kilometer (arme os!!). Dan huurt Meni een aantal bromfietsen en dat kost geld. Tot nu toe heeft hij dat zelf betaald, maar eigenlijk hoopt hij dat Martin dat betaalt. Hoeveel hij dan nodig heeft weet ik niet, maar het gaat snel om tienduizenden Fcfa's ben ik bang. In elk geval betaal ik hem (van Martin's geld) de reparatie, de benzine om naar Bandiagara te komen, de nieuwe band die de oude onderweg gesneuvelde band moet vervangen en het bezoek van de reparateur aan het dorpje Ibi morgen, waar alle apparatuur is opgeslagen. Bij elkaar bijna 40.000 Fcfa.
Op de terugweg maak ik een foto van een oude bus. Hij staat daar alss een trein die uit de rails is gelopen, midden in het dorp tot stilstand is gekomen en nooit meer is vertrokken.
En we stoppen bij de bizarre rotsen, die halverwege Bandiagara opdoemen. Ook Sékou is verwonderd, zoiets heeft hij nog niet eerder gezien, voor het eerst in zijn leven is hij een beetje toerist. Hij geniet duidelijk van het uitstapje. Tegen enen zijn we weer terug.
Ik doe nog snel wat computerwerk en daarna doe ik een dutje, ik ben redelijk moe, ik heb vannacht ook niet goed geslapen.
Donderdag 8 juni.
Het is opeens ander weer, het is niet meer zo warm, op het heetst van de dag is het 35 graden en er is bewolking, waar de zon zich achter verschuilt. Ik heb er niets van gemerkt, maar Sékou beweert dat het vannacht zelfs een beetje heeft geregend. Over regen gesproken: het is grappig, voorafgaand aan het weerbericht op de tv wordt een eindeloze lijst voorgelezen van hoeveel milimeter het tot in de kleinste gaten in heel Mali heeft geregend. Ook als het maar 1 milimeter is, de regen is hier oh zo belangrijk, het is wereldnieuws. Geen regen, geen oogst, geen eten. Ik maak even van de gelegenheid gebruik om mijn nieuwsbrief bij te werken op mijn notebook, die werkt op batterijen, van de gelegenheid omdat de stroom weer is uitgevallen. Het ging de laatste tijd vrij goed, maar de afgelopen dagen is er met de regelmaat van de klok geen stroom. Het duurt glukkig nooit erg lang. Ik was net bezig met het controleren van een notebook die niet meer voor of achteruit wil. Het ziet er somber uit in elk geval.
Vanmorgen heb ik mij kwaad gemaakt. Ik wilde Draman een zak met verband en medicijnen brengen op last van soeur Emelia, zij zelf had geen gelegenheid om te gaan. Word ik bij de port tegengehouden, kennelijk zijn de bezoekuren alleen 's-middags. Uiteindelijk lieten ze me toch binnen gelukkig, ik baalde als een stekker dat ik eventueel 's-middags weer terug had gemoeten. Evenwel het hek voor de trap naar boven was ook dicht en een gardien liet weten dat ze bezig waren met een grote schoonmaak. Water gutste van de balkons naar beneden en matrassen hingen over de ballustrades uit te druipen. Alle patiënten waren geevacueerd naar buiten en lagen op grote rieten matten op de grond. Na een rondje over de binnenplaats ontwaardde ik Draman met zijn grootmoeder tegen een oude ambulance. Het ging goed, hij had zijn benen gestrekt en ik geloof dat het hem goed deed om even buiten te zijn.
Zaterdag 9 juni.
Het eerste zaad is aan het ontkiemen, gisteren stak de eerste pompoenplant voorzichtig zijn kopje boven de aarde uit en vandaag is het al een echt plantje van wel 5 cm hoog.
Voor de rest zijn het alleen nog grassprieten die hun voordeel doen met de plantenbakken. De planten in de tuin doen het redelijk, bij sommige zit de groei er echt in, anderen hebben het moeilijk. Van de bananen zou je denken dat dat niks wordt. Bruine uitgedroogde sprieten steken boven de grond uit, sommige stukken zijn verrot, maar als je wat grond weggraaft kom je een gezonde stengel tegen. Het is afwachten. De kippen, een hen met twee grote kuikens, doen hun best om een aantal planten kort te houden. Een aantal planten heb ik daarom beschermd met gaas. Dat is voor de kippen niet echt een handicap, er zijn nog meer lekkere planten. Sékou wil ze wel een kopje kleiner maken als het nodig is.
Het is vandaag bloedheet. Rond twaalven 38 graden, maar het voelt warmer aan. Het is ook een klein beetje heiïg. De meteo voorspelt voorlopig geen regen, maar temperaturen tot 42 graden.
Gisteren heb ik David de plombier (de loodgieter) weer aan het werk gezet. Nog steeds stinkt het in de badkamer van Sékou. Het blijkt dat, nadat de hele boel is opengebroken, de door mij verdachte sifon of stankafsluiter niet verkeerd is geplaatst, maar dat een ontwerpfout van de plaatselijk gefabriceerde sifon de oorzaak is. Er blijft een luchtgat open, waardoor er een open verbinding is met de zinkput. Het is wel bizar dat ik dat moet ontdekken, er zijn vast tientallen van dit soort apparaten verwerkt, kennelijk is de stank voor velen niet een probleem om aan de bel te trekken. Een betere sifon is niet te krijgen en na ampel overleg gaan we een Engelse wc-pot neerzetten, zo eentje waar u lezer het beste mee uit de voeten kunt. Jammer van de verloren investering, het kost mij weer geld.
Het was gisteravond weer bioscoop. The Music box met Laurel & Hardy in het voorprogramma, hoe de pianola die eindeloos hoge trap wordt opgsleept, veel geschater weer van het steeds aangroeiende publiek, vooral kinderen. Die kijken dan ook meteen naar de hoofdfilm: The Lost Boys met muziek van The Doors, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Een film over vampiers en enge beelden.
Het publiek hoor ik niet meer, maar na afloop krijg ik bijval hoe geweldig de film wel was. Ik heb mijn ernstige twijfels. Moet ik proberen de smaak van de mensen te veranderen? Wat moet ik met een film als Les enfants du Paradis? Drie uur mooie beelden en intriges in zwart wit?
Omdat veel filmmateriaal verloren is gegaan bij de diefstal uit de container, ben ik hier ook aan het rondkijken naar dvd's. Ze zijn hier wel overal te koop. Het meeste is echter pulp en geweld. De kwaliteit is allerbelabberst, of ze doen het helemaal niet.
Zondag 10 juni.
Als ik 's-morgens in mijn computerruimte kom is het daar nog altijd 37 graden. Gelukkig heb ik daar nu een climatiseur en geheel tegen mijn principes in gebruik ik die dan maar. Er is nog een hoop te schrijven voordat ik de brief op het internet ga zetten. Tot op heden heb ik altijd beweerd, en de wens is de vader van de gedachte, dat het hier met de criminaliteit wel meevalt en dat je je portemonnee gerust op straat kunt leggen zonder dat iemand ermee vandoor gaat. En god zij dank, dat is meestal tot nu toe ook wel zo. Maar eergisteren, midden in de nacht, is bij de buren de brommer meegenomen en ook twee mobiele telefoons. Buiten op de binnenplaats lag de buurvrouw te slapen. Om een uur of drie is een dief over de muur geklommen, heeft de sleutels gepakt, die naast de slapende vrouw lagen, de poort geopend en de motorfiets brutaal naar buiten gereden. Het gesprek van de dag natuurlijk, van de dief geen spoor. Het is nog even de vraag of de motorfiets nooit wordt teruggevonden, Sévaré en Mopti is toch maar een kleine gemeenschap. Als hij verstandig is rijdt hij ermee ver weg en neemt van de opbrengst de bus terug.
Maar ook bij mij zijn dingen verdwenen, geen ernstige zaken gelukkig, maar toch. Sékou zit ermee. Ik ontdekte gisteren dat de reserveband voor de auto, die ik op het dak bewaarde, spoorloos was. Hij heeft daar maanden gelegen en ik heb geen idee wanneer de dief eenvoudigweg de band over de muur heeft gekwakt. Iedereen zoeken, Sékou het dak op, alle kinderen op hun beurt, maar geen spoor. Zo zijn al een tijdje geleden twee 20 liter jerrycans verdwenen, en de stoffer. Gisteravond na de filmvoorstelling vroeg ik Sékou of we nog een flesje bier zouden drinken, aarzelend mompelde hij dat we dat beter morgen konden doen. Hij vond dat hij die avond maar even moest overslaan vanwege de gebeurtenissen. Aan zijn gezicht zag ik echter dat hij best graag een pilsje wilde drinken, dus even later zaten we gezellig aan de pils. Sékou stond plotseling op en kwam tot mijn verbazing terug met een levensecht geweer. Het was niet geladen en ik weet ook niet of het werkt. Hij had het gekregen van Togola, de vorige eigenaar, die het ding ook nooit heeft gebruikt. Sékou haalde ook een revolver tevoorschijn, kogels erin. Ook dat heb ik niet helemaal begrepen, het is een fake-revolver, schieten kan hij niet, als je hem vult met gas, is het een sigaretten-aansteker. Maar je kunt een dief er wel de stuipen mee op het lijf jagen.
In het moeizame Frans van Sékou kregen we het over zijn kinderen. Het lijstje met namen van de zoons, dat hij mij in het begin reeds had gegeven, klopt niet. De oudste zoon zou niet Salife zijn maar iets als Oumou. Oumou, Pobanne en Dacco blijken van zijn eerste vrouw, die een aantal jaren geleden is overleden. Als ik opper dat dat een grote klap moet zijn geweest, moet hij een klein beetje lachen. C'est comme ça, c'est la vie. Fune is dus de moeder van Doua, Adama, Austin (Augustin) en Paul. Ik kan er ook niet achter komen hoe oud iedereen nu werkelijk is en wanneer zijn eerste vrouw is overleden. Er blijven nog veel raadsels onopgehelderd. Gebrek aan communicatie.
Het is al zondag half twaalf en ik word de hele ochtend bezig gehouden met bezoek. En er was ook een stroomstoring van een half uur. Ik ben dus nu een beetje laat. En nogmaals een vol uur zonder stroom, dat schiet niet op.