Klik rechts om naar www.mopti.nl te gaan
Dit is Willem Snapper's nieuwsbrief nr 31 van 5 augustus 2007.
Ik verstuur geen nieuwsbrieven meer per email, behalve op uitdrukkelijk verzoek, u kunt zich ook aan- of afmelden voor de aankondiging: wsnapper@mopti.nl
waarin het regent in Mopti
en
waarin Fune een deur behekst
Maandag 30 juli 2007.
Het is half twee in de middag en donkere wolken pakken zich samen boven Sévaré. Terwijl ik buiten een broodje zit te eten worden de kinderen gesommeerd door Fune een middagdutje te gaan doen in plaats van dat ze met zijn vijven rond mij hangen. Het lijkt erop dat het nu elke dag wel regent, gisteren deed het dat ook rond deze tijd en het bleef nog een paar uurtjes door-motteren.
Vanmorgen ben ik bezig geweest met de splinternieuwe notebook van Karim, van de École Technique, nota bene met Windows Vista. Daar zal ik wel aan moeten wennen. Alles zit weer op een andere plaats, maar het is niet heel veel anders zo op het eerste gezicht. In Sévaré heb ik mijn houten stoelen opgehaald, die ik zaterdag had besteld. Het zijn stoelen, die helemaal bestaan uit samengebonden takken, bijeengehouden door reepjes leer.
Ze zien er heel sympathiek uit, zitten doen ze iets minder goed, maar het is toch acceptabel. Ze zijn bestemd voor op het dak, dan hoef ik niet steeds met stoelen te slepen en zal ik daar ook vaker vertoeven. Duur zijn ze niet echt, de grote kosten 1500 en de kleintjes 1000 Fcfa per stuk. Het is raar dat je dit soort stoelen maar op één plek kunt kopen. En verder heb ik mijn "Stichting Mopti stempel" opgehaald. Dat kan wel eens handig zijn om iets er wat echter te laten uitzien. De letters op de stempel worden geheel met de hand uitgesneden door een jongen van begin twintig, die vertelt ook al zo snel mogelijk naar Europa te willen. Er is hier geen enkel perspectief om ooit verder te komen. Of dat nou werkelijk zo is, weet ik niet zo, er is structureel gebrek aan initiatief, waardoor mensen bij de pakken neer zitten. Afrikanen zijn behoorlijk vindingrijk, anderen hebben geen idee waar je buskruit koopt.
Cissé is de tweede smid, of ijzerwerker, hoe noem je zo iemand. Hij is geen authentieke smid, zoals je die hier wel ziet met open vuur en een paar kinderen die de blaasbalg bedienen. Hij is zoals de meesten, hij assembleert ijzer tot deuren, hekken, ballustrades en last alles elektrisch aan elkaar vast. Een boormachine hebben ze niet, moet er ergens een gat in worden gemaakt, dan nemen ze een puntige bijtel en slaan net zo lang tot het gat groot genoog is. En hij is mijn tweede smid omdat het meeste van mijn ijzerwerk bij ATT vandaan komt. ATT, mijn eerste smid dus, is kwalitatief beter, maar hij komt niet altijd opdagen. En Cissé heeft zijn atelier om de hoek bij wijze van spreken. Cissé dus, bracht juist een hekwerk, dat bovenop de muur moet worden aangebracht, om het dieven moeilijker te maken. Niet zo symphatiek, het is voor de gemoedsrust van Sékou. En het is maar de vraag of zo'n hekwerk afschrikt, of dat het de dieven er juist op wijst dat er iets te halen valt.
Acht uur. Er zijn weer problemen met de buren. Overbuurman N'Diaye heeft Soumana ontslagen, ik heb geen idee waarom. Gisteren heeft zijn vrouw ook woorden gehad met twee Sonogo-kinderen hier. Ik weet werkelijk niet wat er aan de hand is, maar het gaat niet goed. En ik moet zeker uitkijken dat ik er niet op de een of andere manier bij betrokken raak, want dat zou mijn verblijf in Mali geen goed doen. Ik hoop dat N'Diaye snel een ander huis vindt, zoals hij Bakary heeft toevertrouwd. Soumana is de gardien van de overburen en na het ontslag van Arona heeft hij zijn plaats ingenomen op voorstel van Sékou. Misschien dat N'Diaye hem daarom niet vertrouwt, Soumana gaat ook regelmatig om met Sékou, het is familie, of er is in elk geval een relatie. Misschien dat dat steekt. Ik ben benieuwd of N'Diaye nu een andere gardien neemt, of dat hij daarmee wacht tot hij verhuisd is. Maar het is vooral triest voor Soumana, die nu na twee maanden alweer op straat staat. En het is zo'n aardige jongen, de goedzak zelf. Niet dat ik veel contact heb met hem, zijn Frans houdt op bij bonjour en bonsoir. Maar hij is altijd goedlachs en vriendelijk. Het zou werkelijk beter zijn als N'Diaye verhuist, dat zou veel oplossen.
Dinsdag 31 juli.
Het is een dag van niks voorlopig. Weer trekken donkere wolken zich samen aan de horizon, maar hier schijnt nog steeds de zon. Ik heb net een paar foto's gemaakt van paddestoelen, ze lijken mij niet eetbaar en volgens Sékou is dat ook niet zo. Maar ze zijn wel prachtig.
Als iemand weet of je ze veilig kunt opbakken houd ik mij aanbevolen. Terwijl ik die foto's maakte stuitte ik op iets ongelofelijk smerigs, een krioelende bal van duizenden maden in de uitwerpselen van de hond denk ik, stom dat ik daar ook niet even een foto van heb gemaakt, of beter nog een filmpje. Ik heb de hoop met een schep onder de grond gewerkt in de hoop dat er geen vliegen uitkomen. Wat zag dat er vies uit! Verder zit ik vandaag achter Hady Sow aan, die is mij 50.000 Fcfa schuldig, waarvan de eerste termijn is verstreken. Hij neemt helaas de telefoon niet op. Lastig, daar moet ik weer achteraan en hij woont in Mopti. De schuld is een restant van het gedoe met de waterleiding, die hij in termijnen moest terugbetalen. Hij hoopt natuurlijk dat ik dat vergeet. Als hij niet over de brug komt zit er niets anders op dan de waterleiding van de buren te laten afsluiten. Helaas zijn de buren daar de dupe van en niet de eigenaar!
Ach jee, Fune jaagt haar kinderen weg, die te dicht in mijn buurt komen, ze moeten uit het zicht, ook dat nog, hun speelruimte wordt steeds kleiner. Het begint nu een klein beetje te druppen en ik kan maar beter naar binnen gaan, want het rieten afdak kan zomaar een straal water doorlaten op mijn notebook. En dan is het waarschijnlijk over.
Half zes, de regen is opgehouden. Nog niet zolang geleden had ik een zak met 1 kilo dadels gekocht, voor als er niets te eten zou zijn, heerlijk zijn ze, voedzaam en het vult. Vanmorgen heb ik een half stokbrood gegeten en vanmiddag een redelijk grote mango. Toch, zo in de loop van de middag begon ik wel trek te krijgen, er is geen brood, maar wel dadels. Geen dadels dus! De zak is nog weliswaar nog redelijk gevuld, maar als ik de eerste dadel nader beschouw voordat ik hem in mijn mond wil stoppen zie ik dat hij vol zit met kleine larfjes, de volgende dadel ook en ik ontdek dat ze bijna allemaal vol zitten. Vorige week nog heb ik er nog lekker van gegeten, ik had niets in de gaten, maar ook toen moeten ze vol hebben gezeten. Ik voel nog steeds niets kriebelen in mijn buik. Met een gevoel van gêne heb ik de zak aan de Sanogo's gegeven, die zoeken de goeie er uit en ze waren er nog blij mee ook. Ikzelf wacht wel tot het avondeten, dan kook ik een aardappel meer. Ik heb gisteren de heerlijkste gehakt gemaakt, die je je kunt bedenken en die is nog niet op. Aardappels zijn vanaf november tot nu toe nog steeds te koop, ondanks dat ze zeggen dat ze er niet het hele jaar zijn. Dus tot nu toe is dat een meevaller.
Het loopt tegen tienen in de avond. Normaal zit iedereen dan nog voor de buis, maar de vele muskieten van vanavond jagen de mensen naar bed. Het blijft verwonderlijk dat de Sanogo's niet onder een klamboe slapen. Ze hebben er drie of vier. De muskieten komen vaak in zwermen en steken dan waar ze kunnen. Maar vreemd genoeg nooit op mijn hoofd, wel op armen, benen en rug. Ik draag nu 's-avonds een trui, dat scheelt. Maar ik zit liever in een luchtig hemd vanwege de temperatuur. Tot 10 uur is de televisie ook helemaal niks. Het journaal duurt zo'n drie kwartier en is voornamelijk gevuld met Malinees nieuws. Het is een saaie bedoening, live beelden bestaan meestal uit beelden van vergaderingen van alle mogelijke autoriteiten. En dan is er een half uur het weerbericht met de opsomming van elke plaats in Mali waar ook maar één druppel regen is gevallen. Niet alleen de plaatsen waar meer dan 100 mm valt maar ook plaatsen waar sporen van regen zijn geconstateerd. En zowel in het Frans als in het Bambara. Daarna is het de beurt aan de PMU, de paarderennen, met eindeloze uitslagen en voorbeschouwingen van races in Parijs. Om tien uur begint soms een film, voor mij tijd om naar bed te gaan. Sékou blijft meestal nog een hele tijd kijken, doet de tv naar binnen en sluit het huis af.
Donderdag 2 augustus.
Ik heb een dagje overgeslagen, ook omdat ik niet zo heel veel heb te vertellen. Ik heb gisteren Bakary bezocht in zijn internetcafé. Hij is druk bezig met een grote reorganisatie in verband met zijn aanstaande snelle internetverbinding. Hij heeft een climatiseur aangeschaft, heeft twee tweedehandscomputers uit Bamako laten komen, er worden nieuwe en grotere deuren aangebracht er zal worden geschilderd. Het zag er zo langzamerhand ook niet meer uit. Vooral de warrige kluwens met kabels, die verspreid liggen en bij voorkeur in het midden van de vloer, werkte niet erg uitnodigend bij de clienten. Wonder boven wonder heeft hij niet veel last van storingen. Maar het heeft ook wel zijn charme, vooral als het nog werkt ook.
Op de heenweg naar Mopti belandde ik nog even een precaire situatie. Voor mij reed een bromfiets met twee mensen erop met een gangetje van 70 km/u. Inhalen is moeilijk, want er is meestal veel tegemoetkomend verkeer, dus moest ik er een tijdje achter rijden. Plotseling nam de bromfiets gas terug en ik moest sterk afremmen. Ik zag dat de passagier achterop probeerde de helm van het hoofd van de bestuurder af te trekken, waardoor hem elk zicht op de weg werd ontnomen. Je kunt het bijna niet gekker bedenken, maar ongevaarlijk is het niet. Het verkeer is altijd een dankbaar onderwerp. Ik moet eens een uurtje langs de kant van de weg gaan staan om het langskomend verkeer op de gevoelige plaat vast te leggen. Vooral bromfietsers maken het bond. Vervoer overdwars van stalen deuren, schaap achterop, passagiers die reusachtige oliedrums boven hun hoofd houden en meer van dat.
Tijdens mijn bezoek aan Mopti stortte zich net een stevige regenbui uit. En werkelijk, het is dan net Nederland, alleen de mensen zijn niet wit. De mensen komen voorbij in regen-jacks, mensen met paraplus, ik zag iemand met een paraplu als een hoed op zijn hoofd gemonteerd, die zag je in Nederland een tijdje geleden ook af en toe, het houdt de handen vrij. Fietsers en bromfietsers met volwaardige regenkleding komen voorbij gereden. Maar je ziet ook lieden met plastic zakken op het hoofd, met gaten voor ogen en mond.
Vandaag heb ik mijn vijf nieuwe banken opgehaald voor de bioscoop. Ik heb nu 10 banken voor 50 mensen, plus een kleine 20 stoelen. De rest moet staan of op de grond.
Ik heb gisteravond Sékou gewaarschuwd zich rustig te houden ten opzichte van de buren. Nog steeds is er geen verbetering in de situatie, sterker nog, zodra de Sanogo's zich even buiten vertonen, komt de buurvrouw naar buiten om ze snel naar binnen te sommeren. Natuurlijk heeft ze het recht om flink boos te zijn, na wat er is gebeurd, de moeder komt op voor haar kleine dochtertje, maar het is nu zo'n beetje drie weken geleden en het moet ook een keer over zijn. Maar als Sékou het bont zou maken als hij het voor zijn kinderen opneemt door de buurvrouw eens goed de waarheid te zeggen, dan werkt dat misschien averechts. Stel dat op zeker moment de bal naar mij wordt gespeeld, dan is het niet onmogelijk dat mijn verblijf zijn langste tijd hier heeft gehad, dat ik als "ongewenst" vreemdeling over de grens word gezet. En dat heeft ongetwijfeld ook ernstige gevolgen voor de Sanogo's. Ik hoop in hemelsnaam dat het niet zover komt. Ik hoop dat N'Diaye verhuist, het liefst snel.
Vrijdag 3 augustus.
De geschiedenis is niet afgelopen. Bakary stond gisteravond tegen een uur of tien op de stoep. We hadden de televisie naar binnen gehaald vanwege de eindeloze aanvallen van muskieten, toen ze zelfs dwars door mijn dikke sokken begonnen te prikken. Binnen zijn er nagenoeg geen muskieten, bovendien zorgt een ventilator aan het plafond om een beetje wind en verkoeling te brengen Vooral wind vinden muskieten niet prettig. Maar terwijl Bakary binnen komt door de poort schiet ook buurman N'Diaye mee naar binnen en wil praten over een voorval van gisterochtend, waarbij Fune met rook is gesignaleerd voor de garagedeur van N'Diaye. Zijn vrouw Fatimata heeft dat kennelijk gezien en beweert dat Fune bezig was met het betoveren of beheksen van de deur. Fune ontkent en ik ben bijna overtuigd dat zij dat niet heeft gedaan. De verklaring van Fatimata klopt namelijk niet. Zij beweert dat zij Fune heeft gezien dat zij door de oude deur naar buiten ging. Dat kan in principe niet, want die deur zit op slot en Fune heeft geen sleutel. Daarom dacht ik dat er verwarring was ontstaan met mijn persoon. Ik zelf heb wel een sleutel en ik heb die deur ook inderdaad gebruikt om uitwerpselen van de hond buiten op braakliggend terrein te begraven om een volgende geboortegolf van vliegen te voorkomen. De deur is dus inderdaad een of twee minuten open geweest, niet langer en behalve mij heeft niemand de deur gebruikt, ik heb de deur niet uit het oog verloren gedurende die luttele seconden. Kan het zijn dat ze mij met de schep met poep heeft aangezien voor Fune met een of ander iets dat op rook lijkt? Het lijkt mij stug. Voor de garage stonden inderdaad drie vrouwen, waaronder Fatimata en ze vroegen zich misschien wel af wat ik aan het doen was.
God zij dank nam Bakary snel het heft in handen, deed het woord om zijn vader te beschermen. Wat een geluk dat hij toevallig op bezoek kwam. N'Diaye was werkelijk boos en wilde mij als patron verantwoordelijk stellen voor wat Fune zou hebben gedaan en mogelijk zelfs (weer) naar de politie stappen. En ik ben gewoon bang dat men mij hier verder de toegang ontzegt, mij als ongewenst vreemdeling het land uit zou zetten, gewoon voor de Malinezen om problemen te voorkomen, odanks het feit dat mij geen enkele blaam treft. Bakary vindt dat gevoel pure onzin en er valt niets te vrezen Ik weet het zo net nog niet en ik ben er niet gerust op. Bakary weet buurman N'Diaye gelukkig tot bedaren te brengen. Hoe kan dit voorval uitgroeien tot een gevaarlijk gezwel? Fune en Sékou houden zich gelukkig heel kalm. Ik echter sta bijna te trillen op mijn benen. Na een kwartiertje verlaat N'Diaye het huis en even later hoor ik een druk gesprek tussen hem en zijn vrouw Fatimata. Kennelijk weet N'Diaye zich ook niet goed raad. In principe ken ik hem als een aardige man en een redelijk mens en het is logisch dat hij zijn vrouw ook niet zomaar wil afvallen.
Bakary en ik besluiten om naar ze toe te gaan en met N'Diaye en Fatimata te gaan praten. Dus even later nemen we plaats in een paar grote luxe fauteuils en er ontspint zich een rustig en ontspannen gesprek. Waarin Bakary vertelt dat dit soort dingen in de Afrikaanse cultuur gebeuren, maar dat de Sanogo's zich daar voortaan verre van moeten houden. Het wordt in elk geval geen wel-is-niet-is gesprek. Zelfs Fatimata gedraagt zich niet geëmotioneerd. Ja, wat valt er van te zeggen. Van de gesprekken ontgaat mij het meeste, omdat ik geen Bambara spreek. In elk geval stappen we na een kwartierje weer op en doen verslag aan Fune en Sékou. Die nemen het verhaal zoals het is, zonder veel commentaar. Bakary heeft ze ingepeperd dat ze zich moeten onthouden van elke verdachte aktiviteit. Bakary stelt mij onophoudelijk gerust dat ik mij vooral geen zorgen moet maken. Met de tijd lost het probleem zich op. Ik weet het nog niet, ik houd mijn hart vast. Het zou toch treurig zijn als mijn verblijf door een dergelijk ongrijpbaar voorval tot een einde komt en dat al zo snel. Ik moet vaak denken aan de Deventer moordzaak en S. twaalf jaar voor niets moet uitzitten, waarbij veel mensen toch echt denken dat S. de moord niet heeft gepleegd. We drinken gezamenlijk nog een pilsje om te bekomen van de schrik.
Vrijdag elf uur. Alles schijnt rustig, Fune is bezig met koken, de kinderen spelen een beetje op de binnenplaats. Ik check mijn email en ontvang een email van mijn vroegere buurman Theo met foto's van voormalig Willem Snapper's Computerservice, nu kapsalon JOOZE, onherkenbaar bijna.
Ik heb Sékou vandaag nog niet gezien, maar hij komt mij nu begroeten. Hij heeft niet geslapen van de emoties en loopt totaal aangeslagen rond. Het is triest en weet ook niet goed wat te doen. Ook ik ben meteen weer van de kaart. Ik was bezig om voor vanavond een film te zoeken, maar ik weet niet of de voorstelling wel door moet gaan. Mijn hersentjes beginnen ook meteen weer te malen. Moeten de Sanogo's tijdelijk ergens anders gaan wonen? Moet ik N'Diaye geld aanbieden opdat hij snel verhuist? Ik kan misschien beter nu investeren, dan dat ik straks alles kwijt ben. Wat is er aan de overkant aan de hand? Gardien Soumana ontslagen, daarvoor Arona en niet zo lang geleden is een bonne de laan uitgestuurd.
Zaterdag 4 augustus.
Ik ben gisteren de hele dag niet de deur uit geweest, dat kwam zeker ook door de recente gebeuren met de Sanogo's. In elk geval hebben we toch 's-avonds film gedraaid en dat heeft me veel goed gedaan. Gewoon weer even het roer recht en het normale leven opgepakt. Wel een beetje een aangepast programma, geen L&H, maar de prachtige documentaire "Je chanterai pour toi" over en met de legendarische Malinese zanger Boubacar Traoré, alias KarKar. Daarna de enige echte oude King Kong uit 1933. Je kunt nog steeds niet zeggen dat het een gedateerde film is, hij blijft boeien! Het is ook opmerkelijk dat ze die film hier kennen. Ina vertelde laatst dat ze de film in haar jeugd in de bioscoop van Mopti had gezien, anderen kenden hem van de video.
Vanmorgen was ik in het cyber-café van Bakary om een paar stekkers aan te zetten voor zijn netwerk. Daar kwam ook de geschiedenis met de Sanogo's weer ter sprake. Ook hij houdt vol dat Fune iets verkeerds moet hebben gedaan. Ik geef toe dat Fune's ontkenningen van het gebeuren niet heel sterk of overtuigend waren. Ikzelf ben geenszins van haar schuld overtuigd. Althans, ik weet zeker dat Fune niet de oude deur heeft gebruikt zoals Fatimata beweert, in hun verklaringen is dat een zwak punt! Maar de stelligheid waarmee Bakary beweert dat zij echt iets heeft gedaan doet mij toch twijfelen. Hij komt ook met argumenten dat de mensen van de Bobo-stam hun originele gebruiken niet kwijt zijn ondanks dat de Sanogo's zich Christen noemen. En daar zit wel wat in. Hun beschaving is anders dan die van de blanken. Hun eetgewoonten bijvoorbeeld zijn in de ogen van westerlingen meer extravagant. Ik vertelde al eens over hun gewoonte om hondevlees te nuttigen, of gefrituurde mieren. Maar verder ontdek ik bij de Sanogo's niet veel dat op fetishisme of voodoo wijst. Maar wat zich binnenshuis afspeelt weet ik niet. Al met al, het zijn lieve mensen, die volgens mij geen vlieg kwaad doen. Het is geweldig hoe ze allemaal altijd voor mij klaar staan. Ik ben dankbaar dat ik deze familie heb leren kennen en ik ben blij dat ik iets voor ze kan betekenen. Ik hoop niet dat dat verandert.
Zondag 5 augustus.
Het heeft vannacht een beetje geregend en het is nu echt heerlijk buiten. De temperatuur kan niet beter en de lucht ademt fris.
Gisteravond filmavond. Bij het zien van de eerste beelden van L&H begint de meute al te lachen, Them thar hills, van iets mindere kwaliteit ditmaal. Daarna een documentaire over le Cirque du Soleil en de Watt Disney-film Cars. Een mindere film, teveel van hetzelfde. En zo werd het tegen twaalven. De zaal zat weer bomvol. Er zijn er ook die met zelf met stoelen aan komen zetten. Het geluid is nu werkelijk professioneel en het klinkt echt als in een bioscoop.