Gezicht op de oude stad van Mopti
21 januari 2007
Dit is Willem Snapper's nieuwsbrief nr 5.
Wilt u op de verzendlijst komen, stuur me even een mailtje: wsnapper@mopti.nl
Ondanks dat ik niet elke dag mijn bezigheden heb bijgehouden is het ook dit keer weer een heel verhaal. Het is allemaal niet zo wereldschokkend, maar het houdt mij van de straat zullen we maar zeggen.
Zondag de 21e.
Drukke dag gehad, maar ben de deur niet uit geweest.
Het is al 10 uur in de avond, ik zit ondertussen een beetje naar de Malinese tv te kijken. Goh, wat is de president Amadou Toumani Touré hier toch populair. Hij wordt keer op keer toegejuichd en het lijkt mij dat het niet is gespeeld. Toen hij vorige maand in Mopti verscheen ook, een fantastisch welkom, hij liep ook gewoon tussen het publiek.
Maar vanmorgen dus de nieuwsbrief de deur uit. En vanmiddag geprobeerd de notebook van Joseph te repareren, gedeeltelijk gelukt, het geluid doet het weer, maar er blijft iets raars mee. De notebook is ooit op de grond gevallen. Lastig. Vanmiddag kwam Sékou zijn op een na oudste zoontje voorstellen: Pobanne, 17 jaar volgens zijn zeggen. Maar een paar weken geleden zei hij dat zijn oudste zoon 15 was. Maar de jongen leek niet ouder dan 12 of 13, vertekend misschien, Sékou is al niet groot, zijn vrouw is nog een kop kleiner. Dus het kan misschien wel dat hij 15 is. Pobanne woont bij zijn grand-frère, hij heeft hem weggegeven. Dat komt wel vaker voor. Zo hebben Bakary en Djenné ook een dochtertje van de zuster van Bakary gedopteerd, Yaiban. Zijn zuster had geloof ik 8 kineren en die kon dat niet meer behappen. Kwam bij dat het huwelijk niet helemaal tof was. Dat is inmiddels opgelost. Een Bozo heeft bemiddeld en het gaat nu goed. Pobanne echter, spreekt geen Frans, gaat niet naar school, heeft geen vak, geen werk. Kortom geen toekomst. Ik denk dan daar is werk aan de winkel. Maar eerst moet ik weten hoe de vork precies in de steel zit en wat de mogelijkheden nog zijn. En ook zijn andere kinderen, die kunnen maar niet de hele dag achter een balletje aanrennen. Ik zal Bakary vragen om er eens bij te komen, zodat we kunnen kijken wat er mogelijk is en wat dat kost enzo. (Vast niet veel.)
Sinds het eind van de middag ben ik ouderwets snipverkouden. Gaat vast wel over. Ik ga slapen.
Maandag 22 januari
De verkoudheid is wel over. Het is vandaag zowaar een mooie dag. Geen wind, geen poussière, de lucht is strakblauw en het is warmer, 29 graden.
Ik ben bezig met de notebook van Joseph. Ik ben bang dat het niet goed komt. In de ochtend belt Anna-Catrien, ze heeft de opdracht van Gered Gereedschap foto's te maken van spullen uit de container en vraagt mij even langs te komen. Zij is daar samen met Ilya, twee dames van mijn leeftijd. We drinken bij mij thuis een bakkie koffie, we bezoeken le Musée des perles in Sévaré, eten een heerlijke sandwich in Hotel de Flandres en ik loop samen met Anna-Catrien een rondje door Mopti. Anna koopt ij Moussa echt een heel mooi Dogon-deurtje, niet oud natuurlijk, maar het ziet er mooi uit, zeker niet kitcherig. We lopen wat langs de haven en drinken een flesje fanta bij een limonade-karretje. Geïnteresseerd als altijd vragen de mensen van het karretje waar ik vandaan kom. Ze geloven niet dat ik uit China kom, maar als ik zeg dat ik een Coulibaly ben komen ze niet meer bij van het lachen. Ik ben ook weer meteen Malinees in hun ogen. Wat dat precies is weet ik niet. Maar de mensen van de verschillende stammen hebben heel vaak dezelfde achternamen. Zo hoort de naam Guindo, of Dolo bij de Dogon, Coulibaly, Diarra en Touré bij de Bambara. Dus als je zegt dat je een Coulibaly bent dan ben je Malinees. Echter tussen de namen bestaat een grote rivaliteit. Dus als de ander een Diarra is, dan ontstaat er hilariteit: je kunt beter een Diarra zijn, of misschien een Touré. Veel discussie, gedoe en gelach altijd. Ze hadden mij in Bamako al eens gevraagd of ik een Coulibaly was, vandaar dat ik enigszins wist wat ik opperde. Kennelijk succes verzekerd. Zal ik onthouden voor de volgende keer. We lopen nog een beetje rond, ik koop drie avocado's, we drinken een pilsje bij restaurant Bissap. En ik vertrek tegen een uur of zes naar huis.
Rond een uur of tien komt Bakary langs, ik had hem gevraagd om te praten over de kinderen van Sékou. Het blijkt minder ernstig te zijn dan ik van Sékou had begrepen. De twee jongste kinderen zijn te klein, de drie volgende gaan gewoon elke dag naar school, nr 2, Kalifa woont bij Sékou's grand-frère en leert van hem het coutureurs-vak. De oudste werkt met een machine om mil (gierst) te malen. Maar de twee laatsten zijn evenals zijn vader nooit naar school geweest, helaas. Tegen twaalven belt Gerard, hij heeft de hele dag gewerkt aan zijn nieuwe kantoor in Zwiggelte. Het werd dus een latertje.
Dinsdag 23 januari
Des-ochtends breng ik eerst de notebook terug naar de school, ga de rekeningen van water en licht betalen, en stuit daarbij ergens in Sévaré op een bord met services met computers enzo. En ook over internet en providers. Het blijkt tevens een internet-café. Ik laat mijn telefoonnummer achter voor meer informatie. Ze hebben bovendien nauwe banden met de Mission Catholique. Ik begrijp niet dat Joseph daar nooit iets over heeft verteld.
's-Middags heb ik de buurman-metselaar over de vloer om een plannetje te maken voor de diverse verbouwingen en het huisje voor gasten of voor Sékou's familie. Tegelijkertijd belt ook Soulema Teri voor het internet. We maken een afspraak voor rond driëen.
Donderdag 25 januari
Twee dagen overgeslagen, van schrijven is het niet gekomen. Ja ik krijg het wat drukker.
Om te beginnen heeft Abdoulaye Traoré een offerte gemaakt. De omheining met deur, slopen van een stuk muur, aanleg van elektra op het terrein, dat komt op 2,4 miljoen CFA, dat is 3200 Euro. Ook niet niks trouwens. En dan een huisje op het terrein, aansluitend aan bestaande bebouwing, zodat ik met weinig een redelijk huisje heb met twee kamers, badkamer en keuken en een veranda. Komt op 2,9 miljoen (4300 Euro), maar hij heeft de aankleding van keuken en badkamer vergeten (tegelwerk, aanrecht, gootsteen, kraan, douche, wastafel en wc). Dus er komt nog wel wat bij. En hij is meer vergeten. Verder offreert hij het vervangen van het raam door openslaande deur en het vervangen van het raam in de salle d'ordinateurs, benevens al het schilderwerk binnen voor 547000 CFA. Yacou vraagt voor hetzelfde 1,5 miloen. Dat is wel drie keer zoveel. Bakary vertrouwt het niet zo. Hij twijfelt aan kwaliteit en deskundigheid. Ik kijk alleen naar de prijs en het werk dat de metselaar hiernaast klaarspeelt. Misschien dat ik nog even wacht met het huisje.
Het is vandaag voor het eerst iets warmer. De thermometer wijst 32 graden om 1 uur in de middag.
Ik ben vanmorgen weer op de school geweest. Ik bemerk op mijn USB-sticks her en der virussen. Voor zover ik weet is mijn computer nog niet besmet. Gisteren was ik bij Bakary en ik denk dat ik hem besmet heb. Ik ga morgen poolshoogte nemen. Vanmiddag heb ik een afspraak met het internetcafé. De mensen willen mij bij hun project betrekken: een instantie waar mensen computerles kunnen krijgen in gebruik en praktijk. Zij zoeken daarvoor geld en apparatuur. Ik moet het maar eens aanzien, want Bakary heeft in het verleden contact gehad en het was hem bepaald niet bevallen. Dan heb ik morgen een gesprek met Joseph over bewustwording van dorpelingen bij het onderhoud van roerende en onroerende goederen, op initiatief van Aagje Nicolaas en haar Bloemendaalse stichting. Aagje was hier in december ook, om een idruk te krijgen.
Het gesprek met de ANPIID verliep wel vrij soepeltjes. Ik heb beloofd te kijken naar een mogelijke subsidiegever in Nederland. Het internetcafé zat vol met kinderen achter een aantal computers, Word en Paint en een leraar geeft aanwijzingen. De volgende keer neem ik mij fototoestel mee.
Waar iedereen al bang voor was gebeurt: ik ben te aardig voor de mensen. Ik geef Sékou 2000 CFA voor het trouwen van zijn zuster en later in de middag heb ik een prettig gesprek met Abdoulaye, het is zo'n aardige man. Ik geef hem maar 1000 CFA, dan kan hij benzine kopen om naar Mopti te rijden. Op mijn vraag hoe hij dat zonder mij dan had gedaan, ja dan zou hij proberen in Sévaré iets bij elkaar te ritselen. Op zich werkt dat hier wel zo. Iedereen helpt elkaar. Maar een lege portemonee.........? Sékou pakt het wel slim aan. Hij vraagt aan het raam of hij even binnen mag komen, dan komt hij naar binnen schuifelen en neemt plaats aan de tafel. Zegt niet meteen iets, maar laat het initiatief aan mij. Want hij komt niet helemaal zomaar binnen. Het loopt ook tegen het eind van de maand, dan geef ik hem zijn salaris.
Het is druk bij mij, want ook Yacou probeert een beslissing te forceren. Ik laat al een beetje doorschemeren, dat hij niet de hele opdracht krijgt. Ik ga volgende week beslissen. Wil ook Moussa er eens over horen. Al heb ik wat dit soort dingen betreft minder vertrouwen in hem en bovendien de vrees dat hij onmiddellijk dingen buiten mij om of tegen mijn zin in wil regelen. Inmiddels zit Sékou al weer aan de pils en kijkt televisie. Binnen is de temperatuur opgelopen tot 34 graden en het voelt nu ook iets warmer, de buitentemperatuur is 30 graden, tijd om het raam open te zetten.
Zaterdag 27 januari
Ik begin het druk te krijgen. Ik ben donderdag om 9 uur vertrokken om Bakary uit de problemen te helpen met een virus, dat door mijn toedoen op zijn computer tercht was gekomen. Ik had hem weer op school opgelopen. Lang werk en goed nadenken, maar rond enen had ik hem schoon. De secretaresse van Bakary, Kaman, een erg aardig meisje is een paar dagen voor het Tabaski-feest naar Koutiala vertrokken om het daar samen met haar echtgenoot te vieren. Zij werkte al bijna twee jaar tot volle tevredenheid beiderzijds. Kaman wilde dolgraag verder met haar baantje, dat leed geen twijfel. Ze deed het uitstekend en had er veel zin in. Echter, ze is getrouwd en haar man woont in Koutiala, ik kijk niet op de kaart, maar ik vermoed op ongeveer 350 kilometer van hier. Beetje raar, maar dat komt hier vaker voor. Nou om het verhaal kort te houden, hij liet haar niet meer naar Mopti terugkeren en nu is Bakary op zoek naar een ander. Gisteren zat daar dan ook een nieuw meisje, voor de eerste dag had ze zich geweldig uitgesloofd. Haar mooiste, laag uitgesneden, jurk in oranje-bruin, opgemaakte ogen en mond, rond de lippen hebben ze dan een indigo rand van een paar centimeter, dat is best erg mooi. En een pruik van glad plastic pikzwart haar. Dat is denk ik in de mode, want dat zie je vaak. Tot nu toe heb ik persoonlijk het idee dat dat de vrouwen er niet mooier op maakt, maar het is misschien een kwestie van wennen. Enfin, zij zat er de hele tijd een beetje stilletjes bij. Tussen de middag nodigde Bakary ons uit om te gaan eten in het restaurant om de hoek. Ik aarzel altijd een beetje, een Afrikaans restaurant, eten wat de pot schaft, meestal rijst met vis of vlees en een kom saus.
Maar deze keer was het echt heel lekker. Ik heb mijn bord tot de laatste rijskorrel leeg gepeuzeld. Zowaar stroomde het restaurant vol met blanken, drie groepjes, die denk ik niets met elkaar te maken hadden. Ik had daar nog nooit een blanke gezien. Bakary betaalt dan altijd en dat is voor Malinese begrippen helemaal niet zo goedkoop, ruim 1000 CFA inclusief een flesje fris. Daarna rijd ik terug naar Sévaré, ik pik weer een auto vol met lifters op en dan ben ik om 3 uur bij Joseph voor onze vergadering over het onderhoudsprojekt uit Bloemendaal. Daarover later wel meer.
Ondertussen komen twee Libanese nonnen uit Mopti met een splinternieuwe laptop om mij te vragen hoe de (hun!!) beamer moet worden aangesloten en hoe je foto's op een cd moet zetten. Intussen is ook Amatigue verschenen voor het projekt en besloten wordt dat ik naar aanleiding van het besprokene het een en ander op papier ga zetten. Goeie oefening Frans, zal ik maar zeggen. Over werk gesproken. Na afloop drinken we een pilsje en tegen zevenen ben ik weer thuis. Met Bakary heb ik afgesproken om om negen uur naar Mopti te gaan, er is daar muziek in het stadion. Met grote namen, zoals o.a. Touma Diabaté en Ramata Diakati (geloof ik). Zoals gewoonlijk ook weer met een eretribune met belangrijke mensen, die aanhoudend worden toegesproken. Maar de muziek was prachtig, hoewel de geluidinstallatie te wensen overliet. Ik heb altijd kritiek op dit soort dingen, ook in Nederland: te hard, waardoor vervorming optreedt en sommige instumenten of stemmen slecht hoorbaar zijn. Ramata zowaar hield er na een nummer al mee op, zij baalde van de kwaliteit en wilde haar reputatie niet verder op het spel zetten. Maar verder was het een kleurrijk schouwspel. Er waren toch wel een paar duizend mensen denk ik. Veel jongeren natuurlijk, jongens en meisjes van onder de twintig. En vooral de meisjes sloven zich enorm uit om er maar vooral zo mooi mogelijk uit te zien. En vaak lukt ze dat aardig. De mooiste kleren, prachtig opgestoken hoofddoeken, oorbellen, kettingen, soms schoenen met hoge hakken. Thuisgekomen had ik een beetje moeite met binnenkomen. Ik was de zaklantaarn vergeten en moest min of meer op de tast het slot van de buitendeur vinden. Ik had Sékou opdracht gegeven om niet op mij te wachten en lekker te gaan slapen. Maar eenmaal binnen kwam hij toch nog voor het raam controleren of het wel pluis was.
En nu is het zaterdag. Ik moet zo naar de markt. Mijn winkeltje was dicht, dus loop ik langs mijn huis terug om naar de andere te gaan. Staat daar de metselaar, die wel brood voor mij wil halen, maar als ik zeg dat ik dat gewoon zelf kan doen is het ook goed. Plotseling duwt hij mij 200 CFA in de hand en vraagt aan hij om dan voor hem suiker en thee mee te nemen. Deze wending kende ik nog niet. Hij brengt mij nu een glaasje thee. Dat is Mali!
Ik krijg ook net een mailtje van Denis en Janet uit de Gerard Dou, ik ben blij te horen dat het goed gaat met ze. En ben minder blij als hij vertelt dat ze me missen. Ik zal ze snel terug emailen. Ze hebben op mijn website gekeken, maar logisch, ze hebben het moeilijk met het Nederlands.
Een andere verassing, ik heb rode bieten gekocht, ik had ze al eerder gezien in Mopti, verder tomaten, komkommer en goyaves, voor de laatste zit het seizoen er denk ik op, je ziet ze niet meer zo in overvloed.
Voor vanavond heb ik dan nog capitaine en morgen schapenvlees uit de diepvries. Ik ben voorzien.
Vandaag ook weer warm, om 10 uur is het 31 graden, strakblauwe lucht en dat gaat kennelijk vaak gepaard met een stevige wind, die weer allerlei stofwolken en kleine maar soms heftige windhoosjes genereert. Rondom mijn huis worden overal nieuwe werken begonnen. Er wordt gerwroet en gegraven met scheppen, haks en houwelen, stenen gemaakt, gemetseld, zeker op 5 of 6 plaatsen. Volop activiteit, ondanks de warmte, het moet hels zijn in de open lucht in de blakende zon, met dan misschien wel een verkoelende wind, maar verkoelend, die wind is eigenlijk best warm, het lijkt me geen lolletje. Het enige verzachtende dat ik mij kan bedenken is dat ze het gewend zijn. Maar kun je daar wel aan wennen? De aannemer die ook nog even langs komt laat weten dat ook bij temperaturen van 40 tot 45 graden gewoon wordt doorgewerkt. Het lijkt mij onvoorstelbaar en onmogelijk. Ik houd het wel in de gaten. Terug uit Sévaré vielen mij planten op met schitterende grote paarse bloemen, de vorm van Oostindische kers. Droog of niet droog, heet of niet heet, het groeit en het bloeit.
Ik heb vandaag
Karim komt nog snel een oude notebook brengen met een hard disk-probleem. Meestal min of meer einde verhaal.
Moussa komt ook weer even op bezoek. Hij heeft zich georiënteerd over mijn aannemer en is tot de conclusie gekomen dat hij een goede keus is. Hij neemt ook weer een tros bananen mee, die van gisteren liggen er ook nog, ik zal ze aan Sékou geven. En even later komt ook Salifa, z'n dochter met een bord papaya en een schaal brochettes met frites en tomaten. Terwijl ik net weer heerlijk capitaine heb gegeten. Toch goed dat ik een ruime koelkast heb. Ik vond ook nog wat oude foto's van Moussa en zijn familie, uit 1982, wel bijzonder. Hij was blij ze te zien. Ik zal er een paar voor hem afdrukken.
De temperatuur hierbinnen is tegen de dertig graden en die wil ook niet meer zakken.
De website van Bakary heb ik in een nieuw jasje gestoken. Voor de liefhebbers: www.guinna.com, maar je komt er ook via de mijne.
Zondag 28 januari
Heel goed geslapen tot 8 uur, het is weer Lariam dag tegen de malaria, broodje ei met tomaat en de laatste jam van Erik en Fiet lekker met roomboter. Binnen is het 29 graden, buiten 33. Ik ben met de notbook bezig, ga een mailtje schrijven aan Rob, die vandaag jarig is, ga de nieuwsbrief versturen en ga proberen voor het Projekt Bloemendaal iets op papier te zetten.
Alles gaat dus goed hier. Zondag, Sékou is naar de kerk, hij blijft dan meestal de hele dag weg. Nette kleren aan, wat hij dan verder doet weet ik niet. Ik heb hem gisteren zijn salaris gegeven, dus wie weet zet hij de bloemetjes buiten. Later kwam hij schoorvoetend binnen of ik had begrepen dat ik hem 2000 CFA teveel had gegeven. Immers, ik had hem eergisteren geloof ik 2000 CFA gegeven voor de trouwerij van zijn zuster. Ik heb het maar niet teruggevraagd. Iedereen tevreden.
Tot de volgende keer dan maar.