Dit is Willem Snapper's nieuwsbrief nr 60 van 24 februari 2008.
Ik verstuur geen nieuwsbrieven meer per email, behalve op uitdrukkelijk verzoek.
U kunt zich ook aan- of afmelden voor de aankondiging: wsnapper@mopti.nl
Waarin we een bezoek brengen aan de Efteling
en
Waarin we een schaap moeten offeren om water te krijgen
Vrijdag 22 februari 2006.
Ik probeer het weer kort te houden, het was een behoorlijk drukke week. Ik begin met de maandag. We zijn vroeg opgestaan, JanJoost had het plan gevat om in zijn eentje naar de Dogon terug te gaan om de draad op te pakken in het dorpje Ibi waar we het 28 jaar geleden hadden opgegeven vanwege de hoge temperaturen, de dorst en de vermoeidheid, en waar we het vorige week opnieuw hadden opgegeven in verband met de zieke Anetty. Dus die hebben we in een taxi-brousse gezet naar de falaise, en begaven Anetty en ik ons naar het vliegveld om ma grande soeur Saskia en beau-frère Peter op te halen. Ze waren ruim een uur te laat, maar dat is nog redelijk comfortabel naar Afrikaanse begrippen. Thuis werden de stukken kaas uitgepakt, de borrelnoten, de worsten, kortom ik werd behoorlijk in de watten gelegd. Na het late ontbijt en een korte dut hebben we door Mopti gewandeld, hebben we een bezoek gebracht aan Bakary en zijn internet-café, hebben we een grote pils gedronken in de Bozo-bar en 's-avonds hebben we riant gegeten in het hotel Canari van Martine in Sévaré met heerlijke wijn enzo, een luxe die normaal gesproken aan mij voorbij gaat en als ik het al drink is het goedkope poederwijn. Het was in elk geval een fijn weerzien met mijn zusje, wat kan ik toch eigenlijk altijd goed met haar vinden (met de anderen natuurlijk ook)! Jammer dat ze allemaal zo ver weg wonen, maar dat is all in the game.
Dinsdagochtend gaan we op bezoek bij de Bakary, Djenné en de kleine Willem, op kraamvisite dus.
foto Peter
Wimpie is inmiddels helemaal bijgekleurd en de blanke huid zit alleen nog op handpalmen en voetzolen. De schat neemt zijn cadeautjes in ontvangst en plaatst uit dank een geurvlag op mijn broek. Daarop vertrekken we voor een bezoek aan Djenné, Peter houdt de vaart erin, en dat moet ook wel, we hebben maar een week. De oncle van Baba, Sékou, is op reis, Sékou die ons een paar maandan geleden zo prettig had rondgeleid. Nu moesten we het doen met een jong jongetje, die ons alleen de meer toeristische dingen liet zien, dat was een beetje jammer, toch waren Saskia en Peter vooral onder de indruk van de prachtige lemen architectuur.
Terug in Sévaré eten in de tuin van restaurant ViaVia, gewoon niks bijzonders, maar gewoon lekker.
Anetty ging de laatste dagen steeds beter, van ziekte was eigenlijk geen sprake meer. Voor Peter aanleiding om door te drukken dat we alsnog naar de Dogon zouden gaan. Ik had enige aarzeling, Peter en Sakia zijn de jongsten niet meer, wat doe ik ze aan, hoe zit het mijn verantwoordelijksgevoel? Maar gelukkig zou de aarzeling geheel ongegrond blijken. Om negen uur woensdagochtend stond onze chauffeur Lacine alweer met de 4WD voor de poort en gingen we onderweg.
hier wordt raad gevraagd aan de vos, een oude man steekt stokjes in de grond en er worden wat pinda's gestrooid, 's-nachts komt de vos op de pindas af en loopt de stokjes omver, daarmee wordt alles duidelijk
Na tweeëneenhalf uur waren we al in Sangha, waar we temidden van grote groepen toeristen van Franse en Japanse afkomst de lunch gebruikten in het Campement Hotel. Ook nu hadden wij Sérou gevraagd voor een wandeling door Sangha.
Hij vertelde tevens dat er in het dorpje Tiogou een begrafenisfeest plaats vond, in juni was de zuster van de maskers overleden, en dat moest een bijzonder spektakel zijn. En dat hebben we geweten ook. De wandeling door Sangha werd daardoor een beetje afgeraffeld. Ik had foto's afgedrukt voor Assekrama, de Hogon en voor de jager. Vooral de Hogon was zeer in zijn nopjes. Als een dierentuin-dier kwam hij uit zijn huis en staarde naar de foto, terwijl tientallen toeristen hun camera's leegschoten op de starende Hogon, die mij bovendien omstandig bedankte. De tocht naar beneden naar Banani verliep vlekkeloos, je begint te wennen aan de slechte wegen. Sérou vooruit met de motorfiets, hij zou ons naar Tiogou vergezellen. Zijn inbreng was van levensbelang zoals zou blijken. De weg werd slechter en slechter. Mul zand vergte het uiterste van Lacine die het gas op de plank hield om de auto vaart te laten houden. Twee andere PCHooft-tractors hadden zich machteloos vast gereden in het zand, rond de auto's verdwaasde toeristen en mannen die de auto's trachtten uit te graven.
Wij werden van hot naar her geslingerd, van links naar rechts, van kuil naar kuil, mijn hoofd raakte eenmaal het dak. Iedereen zat een beetje in de rats. Maar dat was nog niet alles. Om tijd te winnen kende Sérou, die zich in Ibi op de voorstoel van de auto had genesteld, een afsteek, om vooral geen tijd te verliezen. Het was al laat en om half zes zou immers het feest aflopen. Er stond een keurig richtingbordje naar links. Na een paar honderd meter leek het of de wereld ophield. Voor ons gaapte de afzink van het duin als een afgrond naar beneden. Na een lichte aarzeling van de chaufeur doken we naar beneden, mijn steilste helling ooit, geen schijn van kans op een weg terug. De python in de Efteling kan er een puntje aan zuigen. Het ging goed en na een zucht van verlichting, of misschien wel drie, kwamen we aan onderaan het dorp met de meeste graanschuurtjes van de Dogon. De wandeling naar boven was niet bijster moeilijk. Boven aangekomen was het een gekrioel van dansende vrouwen, het ritme van de tamtams. Kinderen en toeschouwers rondom op de daken. Helaas waren de jagers al vertrokken, en ook de maskers moeten eerder al hun kunsten hebben vertoond. Toch kregen we nog een staartje van een imponerend gebeuren.
Onder de invallende duisternis reden we via het dorp Yendouma weer terug naar Ibi. Ook nu weer een aantal moeilijke zandpassages en Sérou slaakte een zucht van verlichting, toen we die achter ons hadden gelaten, hij had het niet helemaal vertrouwd. We aten en sliepen in het nog altijd sympathieke en eenvoudige campement van Meni en de film contre l'excision kwam ook weer voorbij. De excision is een steeds terugkerend onderwerp, we hadden het er ook over met Sérou. Nog steeds, vertelt hij, komt de vrouwenbesnijdenis héél veel voor, ondanks dat het in Mali bij de wet is verboden. Hij vertelde dat hij niet wilde dat zijn eerste dochtertje zou worden besneden. Toen hij echter op zeker moment op reis was, heeft zijn moeder toch zijn eerste dochtertje laten besnijden, dat kort daarna is overleden. Hij heeft het zijn moeder enorm kwalijk genomen en gezegd dat hij haar zou aangeven bij de politie als zij dat nog een keer zou wagen. Een trieste geschiedenis, die een baby het leven heeft gekost.
Donderdag. Na het ontbijt met een enorme schaal heerlijke oliebolletjes vertrekken we richting Ireli, nog steeds de mooiste verzameling Tellem-grotten en huisjes. Maar ook daar zijn de meeste dogons vertrokken vanwege de moeilijke leefomstandigheden. Het blijft nog altijd een raadsel hoe de mensen daar honderden jaren geleden hoog in de rotswand de eerste huisjes hebben gebouwd. Volgens de Dogon hebben ze moeten kunnen vliegen.
We lopen bovenlangs de afzonderlijke dorpjes van Ireli om uiteindelijk in het campement van Emile, de broer van Christian uit te komen, waar we de lunch geserveerd krijgen, couscous met saus van tomaten en uien.
Dan rijden we naar boven langs de slechte weg bij Banani, ik schreef al eerder, je went er aan.
Anetty zat achterop de motorfiets bij Sérou, ze wilde het avontuurtje wel aan, ze is weer helemaal beter.
Boven in Sangha staat JanJoost ons op te wachten. Hij heeft in zijn eentje de prachtige en indrukwekkende tocht gemaakt langs Koundou en de authentieke drie Yougous, daar waar we twee keer eerder waren gstrand, samen met Pascal, een jonge gids uit Sangha. Gezamenlijk rijden we weer terug naar Sévaré, waar we eten in restaurant La Terenga.
Vrijdag. Wat zal ik zeggen, een rustige dag. Ik koop spullen in Sévaré om de Barnevelder-kuikentjes, die Saskia en Peter uit Nederland hadden meegenomen, te kunnen verwarmen, als die misschien zaterdag of zondag uitkomen, ik loop een rondje over de markt met Saskia en Peter, ik betaal in Mopti de wegenbelasting voor het jaar 2008 (10 euro) en ik ben de hele dag druk. De varkensman komt langs en ik koop weer een hele poot. Anetty en JanJoost gaan met mijn fietsen op pad, voor het eerst dat die worden gebruikt en ze zijn heel enthousiast. En we eten de gigantische schaal vis met frites, die we een dag eerder van Ina hadden gekregen. Vrijdag filmavond: Austin Powers 1, een rare niks-film, die mijn duizendkoppig publiek toch wel waardeerde, vooraf Scram van L&H en een korte Mr Bean.
Heerlijke apotheose op het dak met bier, pernod en wodka.
Zondag 24 februari.
Het was gisteren weer een hele dag van rennen, er viel al allerlei te regelen in verband met mijn a.s. reisje naar Bamako voor het halen van de pompen en voor het visum van Baba die eind maart een weekje bij Yvonne op bezoek wil gaan, met natuurlijk als hoogtepunt de vergadering in Sarédera.
Het was weer een welkomst van jewelste, dit keer stond een groep kinderen te klappen en te juichen bij de put. Het graven daarvan is voorlopig stopgezet, omdat de compressor defect is. Aangezien de gebroken aandrijfriem hier in Mali 350.000 Fcfa (meer dan 500 Euro) kost en in Nederland 180 Euro, heb ik hem in Nederland besteld, al kost dat drie weken. Ablo is hard bezig. Het hek staat overeind en de fundering van het huisje ligt er ook al.
Tegenvaller was dat zich tot nu toe nog "slechts" 40 vrouwen hadden aangemeld. De inschrijving is echter nog niet gesloten, er zullen er hopelijk nog steeds bijkomen. Ook in Sangubaka, waar we eerder op bezoek gingen, melden zich nog steeds nieuwe vrouwen aan, op zich prettig, maar daar zijn nu alle veldjes vergeven, wie zich nu aanmeldt komt op een wachtlijst. Een aantal vrouwen had hun landje trouwens al omgeploegd om zo snel mogelijk te kunnen beginnen als de pompen arriveren en het water gaat stromen.
Baba deed het weer professioneel goed in Sarédera. Misschien speciaal voor ons hadden ze een nieuw afdak gemaakt, zodat we in de schaduw konden zitten.
Het verhaal van Baba werd weer vertaald naar het Peulh door een dorpsbewoner, de mannen zitten weer aan een kant, de vrouwen aan de andere. Wij zitten er tussen in. Het verhaal is mij niet geheel duidelijk, de vergadering is voornamelijk bedoeld om onze neuzen te laten zien en om te kijken hoe het vordert met de inschrijving, de vorige keer immers was er niemand die kon schrijven, nu hadden ze een keurige lijst met namen. De vergadering duurde niet heel lang. Baba vroeg Anetty, Saskia en Peter om iets te zeggen: elke keer afgesloten met applaus. Als dank kregen we twee kippen mee, die ik uiteindelijk aan Baba heb gegeven.
Tijdens de vergadering werd mij gevraagd of de stichting Mopti niet kon bijdragen met het offeren van een schaap. Dat zou moeten helpen met het vinden van het water. Het is even slikken, misschien helpt het om de moraal hoog te houden. Maandag gaan ze het schaap offeren, helaas kunnen we er niet bij zijn, we zijn onderweg naar Bamako. Na afloop werd er weer gedanst en geklapt: "William merci" en "Willème Snappère, Willème Snappère".
Bij het teruglopen naar de auto danste Saskia enthousiast mee, midden tussen de groep dansende en klappende vrouwen. Voldaan zijn we weer richting huis gereden en kon ik mij bezighouden met de film van de avond: Kirikou et les bêtes sauvages. Van vermoeidheid hebben we allemaal zitten slapen tijdens de film, het publiek niet geloof ik, die vondt hem prachtig. Pilsje op het dak en toen was het toch twaalf uur voordat ik in bed lag.
foto JanJoost
foto JanJoost
