11 februari 2007
Dit is Willem Snapper's nieuwsbrief nr 7.
Wilt u op de verzendlijst komen (of er juist vanaf), stuur dan een mailtje: wsnapper@mopti.nl
Maandag 5 februari 2007
Het is een tijdje goed gegaan met het internet, maar ondanks dat de lijn nu prima is, het blijft steeds een probleem om contact te maken. Meestal ben ik eindeloos bezig met inbellen, dat kan zomaar een uur of meer zijn. Soms geef ik het op. De capaciteit van mijn internetprovider is te beperkt helaas. Je leert er mee leven. Maar 's-ochtends de post ophalen of kijken wat er op de beurs gebeurt is vaak lastig. 's-Avonds en in het weekend gaat het meestal beter. Als het eenmaal loopt is het bijzonder dat ik de real-time aandelen-koersen bij Binck-bank moeiteloos op het scherm kan volgen. Compliment voor hun software. Het is alsof ik nog achter de computer in de Geard Dou zit. Maar vandaag dus ook weer proberen, proberen. Sékou veegt de binneplaats aan, zoals hij elke morgen doet. Hij komt elke dag even aan het raam goeiemorgen wensen. Dat is een leuke traditie.
Ik heb vannacht een beetje liggen denken. Niet dat ik slecht slaap, maar ik was gewoon vroeg wakker. Liggen denken over de Stichting Mopti. Die mevrouw van de pinda's bij mij op de stoep. Ze klaagde over haar gebit, ze had kennelijk last, of erger, pijn. En geen geld om naar de tandarts te gaan. Ik zag vorige week ook een reportage in het Malinese nieuws over de soms deplorabele toestand van gebitten. Tanden en kiezen die alle kanten opgroeien, maar niet de goede kant. Vorige week zag ik zo'n geval in Sévaré, je durft bijna niet te kijken, het ziet er niet uit. Dat is een bepaalde ziekte als ik het goed heb begrepen. In elk geval, ik kan niet iedereen helpen. Maar ik zit wel te denken aan de stichting Mopti. Ik vermoed dat tandheelkundige hulp niet eens zo duur is. Het bestaat wel. Misschien ligt hier een taak voor mijn stichting. Eventueel kan de stichting mensen geld lenen tegen gunstige voorwaarden. Ik weet alleen niet of dit kan vallen onder de doelstelling armoedebestrijding en ontwikkeling. Ik heb hier niet in voorzien. Misschien kunnen we het toch een draai geven in de goede richting. Dat het een groot probleem is en dat het veel leed veroorzaakt, is wel duidelijk. Ik ga het voorleggen aan mijn stichtingsbestuur.
Vandaag zou Yacou beginnen met de hangars op het dak, het is half negen, maar ze zijn nog niet verschenen. Zaterdag is wel de smid geweest om de werkzaamheden te verkennen. De steenfabriek is al wel weer begonnen. Tot gisteren hebben ze al ruim 1000 stenen geproduceerd. Dat is vreselijk hard werken in de volle zon. En hun humeur heeft daar niet zichtbaar onder te lijden.
Gisteren zou Moussa achter de lettre d'attribution aangaan, de brief zonder welke niet echt met de eigenlijke bouw van muur en huisje kan worden begonnen. Maar Monsieur Silla, dat is de eigenaar van de drukkerij, zit nog steeds in Bamako. Hij zou vandaag terug komen. Misschien dat die brief er dan morgen. Monsieur Silla wordt door Bakary afgeschilderd als bandiet. Ik heb gisteren bij ze gegeten, vandaar. Maar in hoeverre speelt rivaliteit mee tussen de twee? Ik kan in elk geval voorlopig niet meer dan afwachten.
Voor mij was het gisteren een redelijk relaxte dag. De elektricien heeft een behoorlijke stofboel achtergelaten met het hakken van de sleuven. Maar ja, daar hij natuurlijk niks aan doen. Nadat een dezer dagen de deur wordt geplaatst moeten we maar eens flink aan de schoonmaak.
De afgelopen dagen zijn een paar ernstige ongelukken gebeurd. Tweemaal een botsing waarbij een charrète (een ezelkar) en een bromfiets betrokken waren, tweemaal met dodelijke afloop voor de bromfietsers, een politieagent en een commercant allebei op de weg van Sévaré naar Mopti. En Mohammed, de chauffeur die een groep Nederlandse toeristen naar Ségou had gebracht is op de weg terug dodelijk verongelukt. Vermoeidheid, in slaap gevallen op de lange eentonige weg terug naar Sévaré?
Dinsdag de 6e.
Gisteravond had ik een beetje van die momenten dat ik mij afvroeg, wat ik hier eigenlijk doe. De afgelopen weken had ik voldoende afleiding, ik had het hartstikke druk met van alles. Als er dan een dag tussendoor komt dat het niet helemaal vanzelf gaat, begin je een beetje na te denken en te piekeren. Komt bij dat ik niet zo goed had geslapen, en dat ik werkelijk gisteren een beetje last had van de warmte. Als je niet top-fit bent kan de hitte zwaar vallen. Vandaag is het net zo warm, en ik heb geen last.
Ik ben vandaag op de kop af twee maanden hier in Sévaré. Om even bij stil te staan.
De stenenmakers hebben voorlopig de laatste stenen gegoten. Het terrein ligt vol, er kan niet veel meer bij. Ik denk wel dat er nog meer gemaakt moeten worden. Maar ja, eerst de lettre. Sinds gisteren worden ook de staketsels voor de bewapeningen gemaakt om het beton te verstevigen. Ook dat komt morgen klaar. Het is inmiddels 5 uur geweest, ik heb een nieuw kratje bier gekocht, ik heb nu Flag-bier, iets andere smaak dan de Castel. Jiek weet daar alles van. Gisteravond is de voorraad zo goed als opgedronken buiten voor de deur onder de beschutting van de kleine boompjes. Het is erg gezellig daar, het lijkt een beetje zoals vroeger bij mij, op de Stadhouderskade en later in de Gerard Dou. Iedereen komt langs, er wordt gehangen en gelachen, gegroet en afscheid genomen. Dat gaat de hele dag door, van 's-ochtends tot 's-vonds. Jammer dat ik nog niks over de grens spreek, daar moet ik echt wel werk van gaan maken. Niet dat ik me illusies maak, maar toch. Ik versta er weinig van. Sommigen spreken natuurlijk wel een beetje Frans en tussen de inheemse talen door vang ik vaak ook Franse woorden op, zodat ik wel een beetje weet waar het over gaat.
De menuisier die het betonijzer vlecht doet dat onder de boompjes ter beschutting tegen de zon. Meestal is daar een koel windje ook. Sékou ligt meestal op zijn matje of hangt over een gammele stoel. Er worden voortdurend loopjes genomen met de jeugdige gardien van de buren, hij die ook de telefooncabine beheert. Goedmoedig en behulpzaam, voortdurend hoor je zijn naam, Arona, Arona. Het is een schat. Hij verkoopt nu ook telefoonkaarten. Hij heeft ze mij ook verkocht en was daar intens blij mee. Ik had zijn hele dag goedgemaakt. Arona en Sékou nemen elkaars taken vaak over. Als Sékou er niet is, fungeert Arona als garagedeur-opener. Een afstandbediening heb je hier niet nodig!
De lettre d'attribution is er nog steeds niet, maar vanavond gaan Abdoulaye en Moussa gezamenlijk bij oom Silla langs. Het is erop of eronder. Abdoulaye de aannemer wil dat er verder wordt gewerkt. Als de brief er niet komt zal het werk moeten stoppen.
Vanmiddag heb ik de hele dag zitten internetten, op de beurs onder andere. Het gaat niet snel, maar het lukt. En informatie aangevraagd voor subsidie voor het computercentrum, waarover ik eerder schreef. Ik kreeg een mailtje van JanKees (die met de K), hij had notabene een tijdje in Kayes doorgebracht, zonder dat ik dat wist. Maar goed, Mali is groot en Kayes ligt hier 1200 kilometer vandaan, met gedeeltelijk een slechte weg ook nog. Ik zou het leuk vinden om hem hier op bezoek te hebben, hij is nog veel meer Malinees dan ik, denk ik.
Nog even terug naar gisteravond. Ook Kumba, de oudste dochter van Moussa, was weer van de partij. We hebben gezellig zitten praten over van alles. Het viel mij op dat zij meeleeft met de dieren. Bij haar thuis hebben ze op de binnenplaats een paar schapen en het is bepaald niet de bedoeling dat die worden opgegeten. Helaas is er vorig jaar eentje na een bevalling overleden. De dierenarts kon dat niet voorkomen. Er wordt dus ook wel anders over dieren gedacht hier, dat geeft op zijn minst een beter gevoel. Want gemiddeld genomen wordt er niet zachtzinnig met dieren omgesprongen. Gelukkig bestaat er dus af en toe ook gevoel, al houdt het gemiddeld gesproken niet over. Voor stichting Ezeltje Prikje is nog steeds werk in overvloed.
Ik werd vandaag nog even herinnerd aan mijn Nederlandse verleden. Een telefoontje van Gerard Nijssen voor een computerprobleem in Berlijn. Helaas kon ik hem niet echt helpen, maar het was erg leuk om hem aan de telefoon te hebben. Gisteren trouwens belde ook Janet uit Amsterdam. Toch wel gek dat mensen zo dichtbij kunnen zijn! Heel lief.
Het is 's-avonds heerlijk bovenop het dakterras. In je eentje is er niet zoveel aan, maar Bakary kwam even langs en we hebben een pilsje gedronken boven. Er was hem een notebook aangeboden, ze vroegen er 200.000 FCFA voor, teveel geld vond ik. Ik vond een prijs van 150- of 160-duizend wel redelijk.
Woensdag 7 februari.
Een drukke dag vandaag. Naar de bank om geld te halen om strtaks in Bamako computers te kunnen kopen. Er waren maar twee wachtenden voor mij. Daarna mijn tank helemaal vol gegooid. En ik ben ook even naar de plaatselijke computerwinkel gegaan, je kunt niet weten wat je daar kunt kopen. En dat was meer dan ik dacht. Ik kan daar eigenlijk gewoon van alles bestellen, en dus besluit ik al snel om Bamako te laten schieten. Ik zie op tegen die eindeloze kilometers, de eentonige weg, waar je gemakkelijk je concentratie kunt verliezen. En het scheelt ook een sloot geld aan benzine en huisvesting. Kom op, het wordt gewoon thuis gebracht!
Later in de ochtend rijd ik nog een keer naar Sévaré, nu samen met Sékou, om voor hem muskieten-netten te kopen. Wat hij had zat vol met gaten, een voor hem, een voor zijn vrouw en een voor de vijf kinderen. Op weg naar Sévaré kom ik een konvooi van een stuk of acht Nederlandse campers tegen. Raar gezicht. En 's-middags heb ik een onderhoud met Joseph over het onderhouds-project van Aagje. Er was niet veel commentaar, ik had mijn werk in het Frans op een paar kleingheden na goed afgemaakt. Ik zal het na correctie vertalen naar het Nederlands en het Aagje toesturen.
Vanavond krijg ik bezoek van Odin van Woerdekom, hij gaat mij vertellen wat hij hier in Sévaré gaat doen.
Via de Nederlandse ambassade had ik de naam van François Laureys gekregen. Ik ben op zoek naar financiering voor het informatiseringsproject. Laten we er achter komen dat hij een goeie kennis is van Erik, een van mijn reisgenoten!! Hij ziet hier wel taken voor mij weggelegd.
Het bezoek van Odin en Anco was heel plezierig. Odin is hier twe weken in Sévaré om een geluidsstudio op te zetten en Anco woont en werkt sinds 2½ jaar in Bamako, doet daar netwerken en zonne-energie. Aardige mensen en een fijne avond. Hoop ze niet uit het oog te verliezen.
Donderdag 8 februari.
Het is tegen achten in de avond. Het is buiten 27 graden en met kippevel op mijn armen begeef ik me maar naar binnen. Het is bij de wilde konijnen af.
Vandaag wel weer een enerverende dag. Ik begeef mij naar de winkel van Tapo om de twee computers te bestellen. En de hele ratten(rata?)plan. Het spul schijnt mogelijk eind van de middag al te arriveren. Het komt met de bus mee vanuit Bamako. Ik zal het morgenochtend op te halen. Kassiean, zullen we maar zeggen, vergeef me als ik dat niet goed spel. Ik koop tegelijk ook voor Bakary een kopieerapparaat, het is de ziel van zijn bedrijf en zijn andere machine valt regelmatig stil. Dat is een oud beestje dat met kunst- en vliegwerk aan de praat wordt gehouden. Maar of de soms dure reparaties de moeite waard zijn betwijfel ik. Hij is natuurlijk erg blij.
Als ik terug naar huis ga, vind ik de weg voor mijn huis roodgekleurd van het nieuwe lateriet. Vrachtwagens rijden af en aan en iedereen is in rep en roer. De achting stijgt, dat is duidelijk te merken, ik doe iets heel goeds voor de buurt, iedereen is blij. Helaas moest ik 's-middags op school opdraven om virussen te verwijderen. Toen ik terugkwam was de weg ook nog glad geplaveid, kennelijk was er nog een flinke machine aan te pas gekomen. Heb ik jammer genoeg gemist. Maar nog steeds iedereen vol lof. De burgemeester van een dorpje een flink eind verderop, die hier af en toe op bezoek komt, raakte niet uitgepraat. Zeker toen hij hoorde dat ik uit Nederland kwam, want nog niet zo lang geleden was Harrie Buikema, de Nederlandse ambassadeur bij hem geweest voor projekten in zijn dorp. Dus Nederland staat bovenaan zijn lijstje. Hij nam me nog even mee naar het huis waar zijn tweede vrouw woont, twee honderd meter verderop, waar mij een schaal watermeloen werd geoffreerd. De burgemeester Barema Boku ontvangt mij in een wat ouder huis, nog niet van steen gebouwd, maar van banco, zoals ze dat vroeger deden. Lemen stenen, de muren aangesmeerd met cement. Op de een of andere manier ziet het er een beetje sjofel uit, maar er is verder niks mis mee. De salon wordt geheel gevuld met een bankstel, zo hoog, dat als je gaat zitten je voeten in de lucht bengelen. Barema praat honderd uit, is gekleed in een vlekkeloos witte jurk, op zijn borst prijkt een button, ik weet niet hoe je dat noemt, om aan te geven dat hij belangrijk is. Je moet dat wel aan de buitenwereld laten zien.
Na een kwartiertje brengt hij mij alweer terug met zijn oude Toyota Landcruiser. Hij drinkt bij mij een glaasje cola en daarna moet hij gaan want c'est l'heure: het is tijd voor het gebed.
Abdulaye en Ali hebben inmiddels de contouren uitgezet voor het huisje voor Sékou. De buurman-advokaat komt vertellen dat zijn vrouw is bevallen van een dochter. Ik beloof snel op kraamvisite te komen. Ook hij is vol lof over de weg. Gezegend is de buurt, dat ze nu ook in de regentijd bij, of althans dichterbij hun huis kunnen komen. Ze weten nog niet van de slagboom die ik laat plaatsen. Arona de gardien van de overkant zal het tolgeld innen.
Ik word hier met de dag populairder, dat uit zich vooral in het aantal koppen thee wat mij elke dag wordt aangeboden, vandaag zeker wel tien. Van die glaasjes die stijf staan van de suiker, je moet er aan wennen. Hoewel ik helemaal geen zoetekouw ben.
Ik vergeet ook nog helemaal te melden dat Moussa vanmorgen weer langs kwam. Nog steeds is de lettre niet boven water. Sterker nog, de lettre schijnt kwijt te zijn. Dus nu wordt er een procedure in gang gezet voor een nieuwe lettre. De oom die de brief zou moeten hebben is een beetje de vertragende factor. Hij is de eigenaar van de drukkerij alhier en besteedt op het moment al zijn aandacht aan de voorbereiding van de verkiezingen over twee maanden. Hij drukt de verkiezingsprogramma's, de aanplakbiljetten en de stembiljetten. Het gaat als ik het goed begrepen heb om 24 miljoen FCFA, dus ja, daarbij valt de 4 miljoen van mijn terrein in het niet, zeker als je ook nog bedenkt, dat het geld ook niet in zijn zak rolt.
Zaterdag 10 februari.
Een dag overgeslagen, druk, druk, maar waarmee. Soms is mijn geheugen een zeef. Ik weet de volgende dag al niet meer wat ik heb gedaan. Recupereren. Gebruikelijkerwijs in de ochtend email en internet, als de verbinding er is.
Vandaag probeer ik het keer op keer en geef het maar na een tijdje op. Gisteren ging het wel. Soeleymane van het informatica-project was er niet. Ik zou bij hem langs gaan omdat hij een financiering op het oog had. Dus doorgereden naar de computerwinkel en daar heb ik de nieuwe PC opgehaald. Mooi apparaat, betaald en meegenomen. De rest kwam vandaag. Uitpakken en installeren. Dat ging moeilijker dan ik dacht. Het bleek dat het apparaat aan een tweede leven was begonnen. Was geinstalleerd met een andere windows-versie en de originele software was onbruikbaar.
Ik kan ermee leven, maar het is veel werk om alle drivers opnieuw te vinden. Ik ben er nog niet klaar mee. Iemand die nergens van weet zou er nooit uitgekomen zijn.
De bouw is in een beginstadium, maar er wordt hard gewerkt. De sleuven voor de fundamenten zijn gegraven, en een gedeelte ligt er al. Nou gaat dat ook wel snel met die grote stenen. De weg is voor iedereen nog steeds een geschenk uit de hemel. Als ik de straat uit rijd stralen alle gezichten rondom en krijg ik een lamme arm van het zwaaien. De koningin van Lombardije.
Souleymane is nu wel thuis. Zijn server is zojuist gecrashed, maar het valt mee. De voeding verwisselen volstaat.
Hij laat mij dan ergens een advertentie zien op het internet. Alleen een faxnummer in Frankrijk. Je kunt tot 10 miljoen dollar lenen, mits je zelf 30 % kunt voorschieten. Ik waarschuw hem, het riekt naar bedrog, naar de Nigeriaanse maffia, naar geld-uit-de-zak-klopperij. Ik raad hem aan z'n email-adres te faxen, als ze echt geintereseerd zijn nemen ze wel contact op. Ik waarschuw hem in elk geval niets te betalen, never/nooit.
Met de karige gegevens van het internet kom ik helemaal niets verder als ik op het net zoek. Volgens mij pure oplichterij. En ik kan het weten, want voor dit soort vormen van criminaliteit wordt ik meestal gemakkelijk gepaaid.
Voor de lunch vandaag weer zo'n heerlijk vers rond brood, met de restanten van een blikje tonijn, nog uit de Lidl in Spanje. En dan ga ik straks naar school om de computer van de secretaresse op te krikken.
foto Anna-Catrien
Op school was ik vanmiddag sucesvol. Thuisgekomen verder met de computer voor Bakary. De nieuwe computer wil ik omruilen voor eentje van hem, een apparaat dat ik vorig jaar had meegenomen en dat ik eigenlijk voor mij had bestemd, maar dat zo intensif daar wordt gebruikt dat ik het niet kan maken die zomaar weer in te pikken. Hij krijgt er nu een betere voor terug. En ik een apparaat met meer mogelijkheden voor mijn specifieke gebruik voor reparatie en diagnose.
Rond tienen komt Bakary mog een pannetje met drie heerlijke dikke capitaines brengen, met veel "vlees" eraan. Meestal zijn het van die dunnetjes. Djenné, B's vrouw, had zich verwonderd dat ik nog steeds hun schapenvlees eet uit de diepvries.
Arona vindt tegenwoordig plezier in het mij aan te spreken met "le vieux". Hier is dat op zich een compliment, een uiting van achting en respect. Voor ouderen wordt je geacht klaar te staan. Maar ik kan daar nog niet zo erg tegen, en antwoord meestal zoiets als "je ne veux plus parler avec toi". Gelach en gegniffel alom.
Zondag 11 februari.
Als ik wakker wordt rond een uur of zes is het alweer een gekwetter van jewelste op de binnenplaats. Kennelijk zijn de jonge vogeltjes uit het nest gekomen, ik schat dat er meer dan tien van die kleine rood-bruine vogeltjes in en rond de heggen zitten. Ik verbaas me weer over Sékou. Onbewust denk ik dat er niet zoveel om de natuur wordt gegeven hier, ik bedoel, er zijn al bijna geen apen meer, er zijn nog twee giraffes in Mali en waar zijn de gieren gebleven van vroeger? Maar hier in een hoekje van de cour staan twee schalen, die Sékou elke morgen schoonmaakt en van vers water voorziet voor de vogels. Dat soort kleine dingen doet me heel goed en bevestigen gelukkig geenszins mijn vooroordelen. En ik luister naar Vroege Vogels, vandaag "en directe" vanuit het huis van Midas Dekkers. Helaas na half acht wordt de verbinding altijd snel slechter en kan ik niet verder luisteren.
Ik heb met Sékou afgesproken om zo naar de advokaat te gaan op kraamvisite. Hij wilde daar al heen om acht uur, ik heb hem overgehaald om een uurtje later te gaan. Het is zondag. Moet je in Nederland proberen...
Het is zondagochtend, er wordt alweer gegraven en gemetseld. De wind is aangewakkerd en de hele telefooncabine rolt ondersteboven. Het toestel ligt zelfs uit elkaar, maar gelukkig, een paar stekkertjes en hij doet het weer. Maar de wind wordt steeds sterker, een storm bijkans, absoluut geen pretje voor de arbeiders. De grond is dor en kurkdroog. Vlagen stof en zand waaien over het bouwterrein.
Ik ben maar even mijn fototoestel gaan halen en heb een paar mooie plaatjes gemaakt van de bébé. De naam wordt woensdag bekend gemaakt als het meisje wordt gedoopt, 's-ochtends om 6 uur. Ik wordt ook uitgenodigd, beetje vroeg. Er zal veel volk komen.
Het is nu half elf en ook Yacou is terug, er wordt begonnen met de afdakken op het dak! Ik ga gauw even kijken. Er wordt een enorme lading stalen palen naar boven gebracht.