Dit is Willem Snapper's nieuwsbrief nr 90 van 5 oktober 2008.
U kunt zich aan- of afmelden voor de aankondiging: wsnapper@mopti.nl
Waarin dinsdag het suikerfeest wordt gevierd
en
Waarin de arm van Yahebin wordt gespalkt
Dinsdag 30 september
Maandagavond kreeg ik de eerste sms om mij een bonne fête te wensen ter ere van het suikerfeest, het einde van de Ramadan. Het was duidelijk, vandaag moest ik aan de bak. Het hele feest stelt eigenlijk niet veel voor, iedereen gaat bij iedereen langs om de mensen een bonne fête te wensen, sambé, sambé hoor je de hele dag. In Nederland kennen we dit niet, daar blijven de mensen thuis, gaan hooguit bij familie langs of gaan een dagje naar de meubelboulevard. In Afrika trekt iedereen zijn mooiste kleren aan, vaak worden er speciaal nieuwe kleren aangeschaft of gemaakt. Ik had een tijd geleden een nieuwe boubou gekregen van Bakary, een kledingstuk, waarvan ik altijd zeg dat het van binnen regent. Om heel eerlijk te zijn ben ik daar niet zo heel blij mee.
Het is een kledingstuk met een in mijn ogen teveel een islamitische uitstraling, hoewel dat hier ook wel wordt ontkend. Ik wil nu eenmaal liever niet aan een religie worden gekoppeld. Het begon met een bezoek van N'Diaye bij mij thuis, de overbuurman, die nog altijd in zijn maag zit met wat er indertijd gebeurd is tussen de Sanogo's en zijn tweejarig dochtertje. Hij bood voor de zoveelste maal zijn welgemeende excuses aan. (Misschien had zijn vrouw het hele verhaal indertijd ècht uit haar duim gezogen.) We, dat betekent ik en Sékou, begonnen bij de naaste buren, de man, die hier nog maar een paar weken woont en voor de Aga Kahn werkt bij de bouw van moskeeën en dergelijke. De Aga Kahn investeert trouwens ook in allerlei publieke aktiviteiten, zoals aanleg van wegen en bruggen en realiseerde hij het nieuwe niet werkende marktgebouw in Mopti. Een dergelijk bezoek duurt niet langer dan een kwartiertje, daarna stapten we naar Hamidou, de overbuurman, die mij uitnodigde om later te komen eten. De volgende is Sampana, de advokaat uit Mopti, die erg verguld was met ons bezoek.
Hierna stap ik in mijn auto en rijd naar Bakary. Ik had een grote zak koekjes gekocht voor de kinderen en die kwam goed van pas. Want de arme Yahebin had zondagavond haar onderarm gebroken. Ze lag zielig op een matrasje, haar arm was gespalkt met een paar stukjes hout door een traditionele dokter. Het zag er wel heel simpel uit, maar ik ging er vanuit dat dit de al eeuwenlang de gebruikelijke behandeling was. Ik had zelf liever een zak gips gekocht. Het meisje had behoorlijk veel pijn. Ik zelf zou niet hebben getwijfeld en een normale arts bezocht. Jammer dat Bakary daar vaak anders over denkt. We leven ook hier tenslotte niet meer in de middeleeuwen.
De kleine Willem wordt ook tevoorschijn gehaald, het gaat hard, niets zou mij verbazen als hij binnen een paar weken kan lopen. Bij het afscheid geeft Bakary mij nog een zakje met vlees. Samen met de hele buurt hadden ze een koe geslacht, iedereen betaalt 5000 CFA (7,5 euro) en krijgt zijn deel. Het slachten gebeurt in het abatoir, vooral om redenen van hygiëne, er is een keuringsarts aanwezig, die erop let dat het beest niet aan vreemde ziektes lijdt. Kijk, het valt mij wel mee dat dààr nu wel aandacht voor is.
Terug in mijn buurtje krijg ik bij Hamidou een bord gebakken aardappels, een kippepoot en macedoine van groenten. Yoghurt en papaya toe. Een feestmaal, zeker voor begrippen van hier. Wat me wel weer opvalt dat er geen sprake is van veel gezelligheid. Ze hebben mij binnen naar de bank geloodst en ik zit in mijn eentje te eten, soms komt Hamidou even kijken of alles naar wens is. Hijzelf eet apart, waarschijnlijk niet eens samen met zijn vrouw. Mannen en vrouwen eten sowieso bijna altijd gescheiden.
Dan is Baba aan de beurt en ik rijd naar Mopti. Hij heeft het open dak van zijn huis afgeschermd van de zon door deuren en platen op het dak te leggen om de zon buiten te houden. Zijn huis is nog van geen kanten klaar, geen ramen geen deuren en dus ook geen dak. Op de kale zandachtige grond liggen een tweetal matrassen en er staan een aantal stoelen. Vanaf 10 uur was het bij hem een komen en gaan van bezoekers, 's-middags was iedereen vertrokken. Samen met Baba breng ik een bezoek aan Oumar Bathily de burgemeester van Mopti en zijn vrouw Gogo. Ze zijn nog druk bezig om aan het eind van de middag tientallen deftige autoriteiten te ontvangen op hun vrij kleine binnenplaats. Ze hebben, denk ik, voor dit doel alle stoelen uit het gemeentehuis geconfisceerd.
Dan rijd ik weer terug naar Sévaré en zoek Amatigue, de pleegzoon van Joop van Stigt. Ik moet het kort houden, want ik wordt gebeld door de twee Spaanse couchsurfers, die terug zijn uit Tombouctou. Ze staan al langs de weg te wachten. Mijn laatste bezoek later die dag betreft Moussa en zijn vrouw Ina, Moussa vooral had ik lang niet gezien.
(foto Petra Mol)
En ik moet Tobiah niet vergeten, mijn petekind(je), ze is vandaag jarig, ik bel haar op, wat is skype dan een fantastisch medium.
(foto Petra Mol)
Thuisgekomen is het kooktijd. Het vlees van Bakary, de aardappel-stoofschotel van Founé en een pan met gebakken aardappels en kip van Ina. Vermoeiende dag, ik ga zo lekker slapen.
Woensdag 1 oktober 2008. Het is avond en ik weet nu al niet meer wat ik allemaal heb gedaan. Jawel, ik ben vanmorgen bezig geweest om uit te rekenen hoeveel geld Coumba en Christian moeten krijgen van de Stichting Verpleegkundigen voor hun aanstaande opleiding.
En ik installeer bij Garba op de écôle technique een splinternieuwe printer, waar het anderen niet lukte. Garba was mij onmetelijk dankbaar en ik een beetje trots, dat het mij wel was gelukt. Hij hield niet op met mij te bedanken.
Thuisgekomen hebben we een lang gesprek mat Yacouba, een Dogon gids die met de twee Spanjaarden op stap wil. Het zijn moeizame onderhandelingen en het is altijd weer vervelend dat de gidsen hun toeristen niet naar de in mijn ogen mooiste plekken willen brengen. Waarschijnlijk is hij het beste thuis in het zuidelijk gedeelte en kan hij daar ook het meeste verdienen. Laat niet af, dat hij op mij een heel aardige indruk maakte.
Donderdag, wat een dag.
De ochtend begint nog betrekkelijk rustig, de Spanjaarden vertrekken al heel vroeg naar de Dogon en ik zit een paar uurtjes te computeren. Ik maak een rondje Sévaré. Alle Sanogo's mee, de kinderen zitten meer dan een uur te wachten terwijl ik bij Aguibou probeer mijn internetrouter opnieuw geinstalleerd te krijgen. De arme Aguibou wordt achterna gelopen door een horde mensen die hem aan zijn kop zeuren over problemen computers. Hij is een van de weinige computertechneuten en heeft zijn opleiding genoten in Dakar. In beide handen heeft hij een telefoontje en tegelijkertijd proberen iets met een computer te doen. Ik herinner mij dat van Amsterdam. Na een uur wachten is het klusje, dat niet langer dan twee minuten duurt, klaar. De Sanogo's zijn intussen bruin gebakken in de auto, het is heet en hij staat in de volle zon. Ze hebben wel alle ramen en deuren open. We rijden weer naar huis.
Rond drieën moet ik nogmaals naar Sévaré en ik maak van de gelegenheid gebruik om even bij Djenné aan te wippen om een foto te maken van het gespalkte armpje van Yahebin, het geadopteerde dochtertje van Djenné en Bakary, 8 jaar oud vermoed ik. Het kind hebben ze in huis genomen om Bakary's zuster te ontlasten. Ze had er al acht en kon het niet meer bolwerken, ook door problemen met haar echtgenoot. Ik heb nog wel snel twee foto's gemaakt, maar ik ben mij wild geschrokken. Het was niet meer een onschuldig gespalkt armpje, haar hand was opgezet als een ballon en had alle kleuren van de regenboog.
Er was geen tijd te verliezen en ik heb Djenné gezegd dat we onmiddellijk naar het ziekenhuis moesten, zo zou ze haar hand of haar hele arm kunnen verliezen! Djenné zocht snel wat spulletjes bijelkaar en we zijn als een haas naar Mopti gereden. De dienstdoende verpleger bij de eerste hulp verwijderde de spalk deirect, naar zijn mening werd de bloedsomloop dermate afgeklemd, dat nagenoeg geen circulatie meer mogelijk was. Er werd een foto gemaakt waarop duidelijk zichtbaar was, dat de twee botten in haar arm gebroken waren en ook niet helemaal goed op hun plaats zaten.
De traumatoloog werd opgepiept, we hebben meer dan een uur op de Cubaan zitten wachten. Hij werd behoorlijk kwaad op Bakary en in een mix van Spaans en Frans maakte hij zijn onvrede kenbaar. Hij had het niet op met traditionele geneeswijzen, dat maakte hij ondubbelzinnig duidelijk. Hij verklaarde ook dat we nog net op tijd naar het ziekenhuis waren gekomen, later zou de arm niet meer te redden zijn, omdat die gewoon aan het afsterven was.
Rond zessen reden we we terug naar Mopti. Yahebin bleef achter in het ziekenhuis, vooralsnog met Djenné en kleine Willem, zij zou later worden vervangen door Yahebins echte moeder, die de nacht bij haar zou blijven. Ik bracht mijn kleindochtertje Ami naar Sévaré, die het op een driftig krijsen zette toen ik weg reed. De avond was verder rustig.
Vrijdag 3 oktober.
Ik kan alweer niet van huis, Aguibou zou langs komen met de factuur voor een nieuw jaar internet. Maar ik weet inmiddels, dat de kans dat hij zijn afspraak nakomt, minder is dan tien procent. Ik heb hem dus ook niet gezien. Ik doe nog een paar kleine klusjes in huis en ik doe nog wat administratie op de computer. Om één uur rijd ik met Djenné naar Mopti. We hebben twee pannen eten bij ons, eentje voor Bakary in het internetcafé, de ander voor Yehabin en de zuster van Bakary in het ziekenhuis.
De zus, ik weet haar naam niet, heeft zich als een echte moeder over haar ontfermd, Yahebin weet niet dat zij in werkelijkheid haar echte moeder is. Het doet mij in elk geval goed. Het gaat oneindig veel beter, haar hand is véél minder gezwollen, ze heeft weinig pijn. Haar arm zit in een verband en moet zo veel mogelijk stil liggen. Ik weet niet of ze haar arm niet later nog met gips inpakken. Ze zal nog wel een paar dagen in het ziekenhuis moeten blijven. Bakary verzekerde mij, dat hij de traditionele arts een keer de waarheid ging zeggen. Dat schept moed voor een volgende keer, hij heeft misschien iets meer vertrouwen in de moderne medische behandelcentra.
Gekko's zijn niet aardig tegen elkaar. Ik heb er diverse in huis. Van die roze rubberachtige doorschijnende salemanders met de zuignapjes aan hun tenen. Ik heb al lang opgegeven ze het huis uit te jagen. Dat lukt eenvoudig niet. Ik zit vaak te kijken hoe ze op jacht gaan naar muggen en vliegen. Onlangs viel het mij op dat twee exemplaren opeens geen staart meer hadden. Vreemd, in huis hebben ze geen vijanden dacht ik. Totdat ik gisteravond zag hoe de grootste gekko de kleinere in zijn bek had. Een snelle beweging van mij deed hem de kleinere loslaten die daarop in allerijl geschrokken wegvluchtte.
Zaterdag 4 oktober.
Gisteravond was het weer filmavond: The art of war II, ik heb er niets van begrepen, nauwelijks interessant, maar het publiek dacht er anders over. Geen leegloop deze keer. Het was trouwens warm, erg warm, geen enkel verfrissend zuchtje wind. En de laatste twee weken sterft het van de insecten, niet normaal meer zoveel. Douba had alle lichten uitgedaan, zodat het lekker druk werd rond de projector. Ik werd constant besprongen door sprikhanen, motten, torren en kevers. Totdat Douba het licht achterin de garage weer aanstak, dat scheelde. Een gedeelte van de insekten zocht zijn heil nu in de garage. Na afloop drink ik nog altijd met Sékou een pilsje, maar dat werd vergald door de muggen, die het op mijn rug hebben gemunt. Mijn blouse is echt geen enkel probleem.
Vanmorgen moest ik om kwart over acht bij Gogo zijn, ophalen van de tassen met schoolartikelen voor de meisjes van Mopti, een initiatief van Franca met haar stichting V!ve l'Initiatve. We hebben het over Afrikaanse tijd. Als ik aankom is er niemand. Het betekent wachten. Uiteindelijk rijden we met een auto vol schooltassen, pennen en schriften naar het gemeentehuis, waar ze zullen worden uitgedeeld.
Het gemeentehuis ziet er van buiten nog wel aardig uit. Binnen zou een verfje niet misstaan. De meisjes zitten al een hele tijd te wachten op hun tassen. Naast de katheder zitten de belangrijke mensen, zoals Bathily de burgemeester van Mopti.
Nadat de diverse praatjes werden gehouden werden de tassen een voor een uitgedeeld. Tegen het eind werd ook ik opgeroepen om het woord te voeren.
Ik hield het kort, want spreken in het openbaar is niet mijn sterkste punt, zoals de meesten van u weten. Wel gaat het spreken mij in het Frans eigenlijk gemakkelijker af dan in het Nederlands, hoe dat komt is mij een raadsel. Niet te vergeten werden drie meisjes gepresenteerd die gaan studeren aan de Ecôle Médicale in Sévaré, toch wel leuk, dat heeft V!ve l'Initiative geregeld via mijn jeugdvriend Pieterjan Roozenboom!
Na afloop heb ik met Baba verf gekocht voor het huis van Dramane en hebben we een kort bezoek gebracht aan de tuin in Sangubaka, waar op het ogenblik erg weinig aktiviteit is. We gaan eind van de maand beginnen met de voorlichting, althans dat is het plan. Het paneel dat ik had gerepareerd had het alweer begeven. En ik zal een list moeten verzinnen.
Zondag 5 oktober 2008
Ik heb geslpapen tot acht uur, later dan gebruikelijk. Ik ben de laatste dagen steeds behoorlijk moe. Dat komt misschien wel doordat er steeds veel op mijn dagelijks programma staat.
Terwijl ik zit te tikken klopt Seydou Touré aan, de meester van de vierde klas. De man die deze vakantie de bijspijkerlessen verzorgde voor de Sanogo's. De man die ook steeds om geld komt voor zijn benzine en die ook een paar maal probeerde mij te dure schoolboeken te verkopen. Ik was het niet eens met zijn voorstel om de bijlessen voort te zetten als de vakantie volgende week voorbij is. De ene reden is dat ik denk dat de Sanogo's best veel hebben ingehaald en reden nummer twee is, maar dat heb ik maar niet gezegd, dat ik vermoed dat het hem meer om zijn eigen portemonnee gaat dan om de Sanogo's en er bij een blanke wat te halen valt. Dus heb ik voorgesteld om het vooralsnog twee maanden aan te zien en dan te evalueren of bijlessen nodig zijn. Het is vervelend dat mijn vertrouwen in deze man niet optimaal is. Terecht of niet.
En dan de fim van gisteravond. Het was weer een absoluut vol huis. Van te voren de langere film Pardon us van Laurel & Hardy en daarna de prachtige animatiefilm Le lièvre et la tortue. Zodra de tweede film begon nam een tiental mensen de benen, daar waren ze kennelijk niet voor gekomen. De rest heeft geboeid en enthousiast zitten kijken, voor zover ze niet in slaap vielen, want menig kind houdt het niet vol gedurende de hele avond.
Het was een opwindende week.
Vanmorgen ook weer een overwachte drukte van belang. Ousmane wil dat ik hem naar het huis van Dramane breng, hij is gekomen om daar de ramen en deuren te schilderen. Ik maak van de gelegenheid gebruik om een hangslot zonder sleutel door te slijpen en kom tot de ontdekking dat nog een paar sloten moeten worden vervangen. Ik moet daarom soudeur Cissé halen om het werk op te nemen. Intussen wil Karim een computer bij mij afleveren en kom ik Aguibou tegen, die beweert langs te zijn geweest. En dan ligt er nog deze nieuwsbrief te wachten. Het is inmiddels al 12 uur, 2 uur in Nederland.
