Dit is Willem Snapper's nieuwsbrief nr 92 van 19 oktober 2008.
U kunt zich aan- of afmelden voor de aankondiging: wsnapper@mopti.nl
Waarin Founé in verwachting is van alweer een zoon en zij dat niet wil weten
en
Waarin het feest van Dramane
Maandagmorgen 13 oktober 2008, 7 uur
Het was een onstuimige nacht. Wat niemand nog verwachtte was een stevige storm gevolgd door redelijk veel regen. Dat is in elk geval goed voor de oogst. Onverwacht, de temperatuur was de laatste tijd enigszins gezakt, de lucht is minder vochtig en gedurende de avonden is de temperatuur zowaar aangenaam. Blijft vooral buiten altijd het muggenprobleem, waardoor ik meestal toch binnen zit. Malaria ligt altijd op de loer, ik gebruik geen middelen, ik wordt regelmatig gestoken, maar ik ben ook voorzichtig, ik sluit deuren en ramen als het donker wordt.
Zondag was een betrekkelijk rustige dag. 's-Ochtends heb ik mij uit de naad gewerkt om mijn nieuwsbrief de deur uit te krijgen voordat het internet zou worden verbroken. Want het is duidelijk, 's-Middags lukt het al dagenlang niet meer om het net op te komen.
Ik ben met Christian naar Mopti gegaan, omdat de behandeling van Yahebin niet goed gaat, althans Awa (haar echte moeder) klaagt steen en been en is er opgewonden van. Bij het losknippen van het verband door een stagiaire is al tot tweemaal toe ook haar in haar arm geknipt. Christian heeft kunnen regelen dat hoofdverpleger Dolo zich persoonlijk verder over haar ontfermt. Aansluitend heb ik Awa naar haar dorp Soufroulaye gebracht, 15 kilometer buiten Sévaré. Die wilde ook wel eens even naar huis, ze is al een week dag en nacht bij Yahebin in het ziekenhuis. Ze kan best met het openbaar vervoer, maar is daar erg veel tijd mee kwijt, voor mij een kleine moeite. Het feestje voor la grandmère van Dramane begint eraan te komen, samen met Christian bezoek ik haar om te vertellen dat ze vrijdag met de hele familie wordt opgehaald en dat ze mooie kleren moet aantrekken. Ze weet nog altijd niet wat er aan de hand is. Ik kijk nog even rond op de binnenplaats waar ze nu nog woont en ik constateer dat haar nieuwe huis wel een enorme verbetering is. Weliswaar is de binnenplaats hier een stuk groter, maar de opstallen zijn zeer pover, bouwvallig en staan nagenoeg op instorten.
Woensdag 15 oktober
Soms vraag ik mij wel af, wie leest toch in hemelsnaam al dat gezwets van mij? Is het interessant om te schrijven dat ik gisteren de kamers en de badkamer voor Alberto en Diego heb schoongemaakt, vandaag nog de keuken, die zit weer helemaal onder stof en zand van de vorige storm? Is het interessant dat ik met Sékou in Sévaré heb geprobeerd een bandje te regelen voor het feestje ter ere van het feest voor Dramane en dat ze weer veel te veel geld vragen omdat er een blanke in het spel is?
Ik ga maar gewoon verder, 35.000 Fcfa vind ik veel geld, in Mopti zit een bandje die 30.000 vraagt, volgens Sékou is die beter ook, maar dan zit ik weer met vervoer. Ik heb nog niet besloten, ik moet het samen met Jean-Marie van het ziekenhuis zien te regelen.
Het zonnepaneel voor de accu van Sangubaka is gerepareerd. Het is een beetje mijn eer te na. Prospère, die bij de missie in Mopti werkt, had het binnen een paar minuten voorelkaar, terwijl het mij niet lukte, frustrerend. Straks ga ik naar Sangubaka om hem aan te sluiten.
Ik was in de winkel van Tapo om een paar beschrijfbare DVD's te kopen en ik zag dat de hele winkel vol DVD-spelers lag. De schappen puilden ervan uit, de prijs 20.000 cfa (30 euro). Ik kon daar niet tegen op en ik heb er maar eentje gekocht. De Sanogo's kunnen nu 's- avonds lekker films kijken en hoeven het onafgebroken gekakel van de Malinese zender niet meer aan te horen. Zij blij! Het was echter een dure dag voor mij, omdat de scholen zijn begonnen moest ik schoolgeld betalen voor de Sanogo's, inclusief het inschrijfgeld kwam dat neer op een slordige 150 euro, ze hebben de maandelijkse bijdrage per kind met 1000 cfa verhoogd tot 6000 cfa (9 euro). En voor vier kinderen hakt dat er toch een beetje in.
Tegen drie uur kwamen de Sanogo's Austin, ze noemen hem hier meestal Papou, bij mij brengen. Er bleef niemand thuis, Sékou lag te slapen, de kinderen moesten naar school. Lastig, want ik was druk aan het schoonmaken. De nieuwe DVD-speler bracht al direct uitkomst. Binnen enkele seconden viel hij voor de buis in een diepe slaap terwijl ik de film Madagascar had aangezet. Ik kon in elk geval rustig verder werken.
Austin kwam mij later samen met de andere kinderen begroeten in de computerkamer. Tot mijn stomme verbazing riep hij opeens "houd je kop" in perfect Nederlands. Ik roep dat af en toe tegen de hond, als die te keer gaat, ik roep het ook wel eens zonder duidelijke aanleiding, omdat toch niemand weet wat het betekent. Uit de mond van Papou klinkt het uitermate komisch.
Ik hoorde gisteravond van Bakary, dat Yahebin uit het ziekenhuis is ontslagen en dat ze zelf iemand moeten zoeken voor "les pansements" (schoonhouden en verbinden) van de arm. Ik zal mijn gouden Christian vragen.
Het is nu kwart voor zes en ik verwacht Alberto tussen nu en zeven uur. Soeur Emilia heeft een hele doos met frisdrank gebracht, ikzelf voorzie de goe-gemeente van bier.
Ik heb vanmorgen met Cristian Yahebin bezocht. Het ziet er angstig uit, hoewel Christian beweert dat het goed komt. Na verwijdering van het verband zie ik een arm zonder huid. Christian maakt hem schoon met water en betadine en legt een nieuw verband aan. De dappere Yahebin geeft geen krimp.
Daarna monteer ik het gerepareerde zonnepaneel in Sangubaka op het dak van de schuur. Ik hoop echt dat hij nu blijft werken.
Als ik naar huis rijd merk ik dat La Route du Petit palais klaar is. Ook het laatste korte stukje is vandaag door de grote caterpillar recht getrokken. Geen kuilen en gaten meer. Ze zijn nu trouwens ook eindelijk de belangrijke weg naar de Assemblée en de Ecole Technique aan het repareren. Het zal tijd worden. Anyway ik ben hartstikke blij en met mij vele anderen. Terug thuis krijgen keuken en woonkamer een grote beurt en alles ziet er nu pico bello uit. Op dit moment zit ik dan te wachten op Alberto en zijn vriend Diego.
Donderdag. De Spanjaarden zijn aangekomen en ik heb ze net om negen uur wakker gemaakt, voor hun wacht een werkdag en die gaat slapend op deze manier voorbij. Om half twaalf wil Soeur Emilia al hier komen koken voor het middagmaal. We hebben nog niet eens ontbeten. Ik kan mijn kont niet keren en ben aan handen en voeten gebonden. Ik wil naar Mopti om het orkest te regelen, maar ik kan niet weg. Ik moet even klagen, Alberto wilde echt persé bij mij logeren, maar of ik daar nu zo gelukkig mee ben? En dan ook twee ingewikkelde maaltijden per dag? We hebben gisteren wel in een restaurant gegeten, dat scheelde.
(photo Diego)
Het is half twee, Emilia doet het eten, het worden friten met kip. Jean-Marie heeft een haan gebracht met alles er op en eraan. Emilia zegt dat we kop en poten aan de Sanogo's moeten geven, die maken het zelf klaar en kluiven ze af. Het is geen prettig gezicht, maar zij zijn het gewend. De kip wordt op Afrikaanse manier bereid, dat betekent dat hij wordt gekookt met uien en tomaten. Stoven en klaar. Ik houd meer van een gegrild beestje, maar goed. Founé komt trots binnen met een echoscopie van haar aanstaande baby, de zevende, staat op het formulier. En jammer, jammer, ze wil het niet weten, maar het wordt alweer een zoon. Emilia zegt dat het de schuld is van Sékou, dat hij alleen mannelijk zaad voortbrengt. Duidelijk is het allemaal niet. Volgens mijn papieren is Douba geboren op 20 juni 1999 met als moeder Founé Coulibaly en Dako op 12 februari 1999 met als moeder Téné Dembelé, dat zou de eerste (overleden) vrouw van Sékou zijn geweest. Dako en Douba zijn geboren met een tussenpoos van een maand of vijf. Ik kom er niet uit hoe dat precies zit. In de hierachie van de kinderen staat Douba bovenaan, gevolgd door Dako, die volgens de papieren vijf maanden ouder is. In elk geval zijn Douba (eigenlijk Doumba), Adama, Paul (eigenlijk Bakary) en Austin (eigenlijk Sidi) kinderen van Founé (eigenlijk Philomène) en wordt de volgende zoon voor haar dus nummer vijf. Pobanne, Kalife en Dako moeten dan van zijn eerste vrouw zijn, de eerste twee wonen niet bij mij, maar bij Maman in Sévaré.
(photo Diego)
In eerste instantie is de auto van Bakary afgekeurd voor de APK. Het glas van een clignoteur was gebroken. En de koplamp vertoont roestplekken. Afgekeurd! Ik kan mij nog herinneren hoe dat bij mijn eerste APK ging, er was niets aan de hand met mijn auto, maar toch werd hij niet goedgekeurd. Ik was diep teleurgesteld en ik heb diep in de buidel moeten tasten om de auto alsnog goedgekeurd moeten krijgen. Ik ben het er nog steeds niet mee eens. Het is hier kennelijk al niet anders, de keuring schijnt dit jaar veel strenger te zijn geworden, ze hadden ook nog diverse andere aanmerkingen, banden met te weinig profiel enzo. Als je ziet wat hier gemiddeld rond rijdt rijzen je de haren te berge, worden die dan goedgekeur?? Bakary heeft gelukkig een ander glas kunnen vinden en hij kon de koplamp afkopen met 10.000 fcfa (15 euro). Met minder nammen ze geen genoegen. En het geld verdwijnt natuurlijk in eigen zak.
Vrijdag, 17 oktober 2008
Vandaag is de dag van Dramane, al is hij er niet bij.
Ik heb mijn toespraak voorbereid, het spant erom, hoe zal de reactie zijn van la grand-mère? Misschien wil ze helemaal niet verhuizen, twijfel, twijfel. De organisatie is rond. Over een uurtje moet ik mij gaan verkleden. Sékou loopt al een paar dagen rond met een stevige palu, maar hij zegt dat hij mee wil. Christian is ook op het feest, dus hulp is nabij.
Jean-Marie doet het meeste rij-werk. Hij haalt de band uit Mopti, hij regelt de stoelen en een paar tafels, hij regelt het gegrilde vlees, Ina heeft alle drank klaar. Ikzelf ben een beetje zenuwachtig. Het is vandaag bloedheet, vochtig warm, een beetje jammer, maar het hoort erbij.
Om half vier is het zover. Ik haal Ina en Coumba op, we nemen alle drank mee. Als we aankomen is het tegen vieren en we zijn nagenoeg de eersten, de cour is nog leeg, ik tel de stoelen, het lijken er geen dertig. Ik maak me zorgen of we het vol krijgen. De muziek is al gearriveerd en ze zijn al druk aan het inspelen, twee grote balafoons en een aantaal drums. Het klinkt geweldig.
Ik spoed mij weer naar huis, nu om de Sanogo's op te halen. Sékou voelt zich gelukkig goed genoeg om mee te gaan. Ik lever ze af op de cour van Dramane, daarna haal ik de grand-mère op. De auto loopt helemaal vol met familie, meer eigenlijk dan waar ik op gerekend had. We lopen via een spontane erehaag naar binnen! De hele binnenplaats is inmiddels volgestroomd, Jean-Marie moet tot tweemaal toe stoelen bijhalen.
(photo Diego)
Iedereen is enthousiast, de zwangere Founé is niet van de dansvloer weg te branden, maar ze is niet de enige. Het wachten is nu op Baba en volgens soeur Emilia is het publiek ongeduldig. Wat is het geheim, waar ik mee schermde, wat is de verrassing van de soirée? Gelukkig komt Baba rond vijven aanzetten in een prachtige witte boubou. We gaan beginnen, Baba regelt de filmcamera en ik begin aan mijn speech. Ik vertel over mijn eerste ontmoeting met Dramane in mei 2007, ik vertel over zijn operaties in Spanje en dat hij nog niet zomaar kan terugkomen. Aan het eind roep ik grand-mère en Alberto naar voren, waarop laatstgenoemde het bewijs van eigendom (Permis d'Occupation) aan grand-mère geeft.
(photo Diego)
We hopen dat zij snel haar intrek zal nemen in dit prachtige huis. De grand-mère pinkt enkele tranen weg van emotie, ze kan niet veel uitbrengen. Baba doet mijn hele verhaal dunnetjes over in het Bambara. Wat is hij dan goed, wat komt hij à l'improviste goed uit zijn woorden, ik ben er jaloers op.
Grand-mère doet een rondje door het huis, daarna begint het feest en wordt er muziek gemaakt en eordt er gedanst dat het een lust is. Grand-mère zit er in een hoek een beetje verward en afwezig bij en ziet alles voorbijgaan. Ik zou willen weten wat er in haar hoofd omgaat.
De mensen vermaken zich goed, drank en eten zijn in no time verdwenen.
(photo Diego)
Ik praat nog met wat mensen en iedereen is behoorlijk onder de indruk van wat Alberto en ik voor elkaar hebben gekregen. Goed zes uur beginnen de mensen de cour te verlaten. Ik breng familie Dramane terug en Alberto, Diego, Soeur Emilia en ik eten in La Terenga.
(photo Diego)
Ik verdwijn met een heel goed gevoel nog voor tienen dodelijk vermoeid in bed.
Zaterdag 18 oktober. Ik heb wel goed geslapen, maar ik ben nog steeds een beetje moe. Diego vind ik om zeven uur met zijn onafscheidelijke en reusachtige fototoestel op het dak. Hij heeft door de hitte de hele nacht geen oog dicht gedaan. Wat moet ik mij dan in de afgelopen jaren niet enorm hebben aangepast! Ik rommel wat met foto's op de computer, die Diego gisteren heeft gemaakt en sta op het punt een partij naar Dramane te sturen, als de stroom uitvalt. Om negen uur haal ik grand-mère op met aanhang, omdat we met Spanje wilden skypen. Jammer genoeg keerde de stroom niet terug. We zitten wat te praten, Alberto laat foto's zien van de operatie. Ik begrijp van de dochter dat grand-mère niet wil verhuizen eventueel pas als Dramane terug komt. Haar dochter hoopt echter dat Dramane in Spanje blijft totdat hij zijn school daar heeft afgemaakt. Ik durf haar beslissing niet aan Alberto te vertellen. Ik denk dat ik eerst beter samen met Baba een keer met haar kan gaan praten. Mijn humeur is echter enigszins gedrukt.
Vanavond draaien we "Once upon a time in the west", 2 uur en achtendertig minuten. Als ik er aan denk val ik nu al in slaap, maar het is een fantastische film met veel erg mooie beelden, velen zullen hem wel kennen. De film is in Engels gesproken, maar Frans ondertiteld. Charlie Chaplin vooraf.
Gistermiddag kreeg ik bezoek van Dokter Diallo en de directeur van het Gouvernorat in Mopti, ik weet eigenlijk niet eens precies wat dat voor instelling is, in elk geval is het overheid. Dr Diallo was ook op het feest en was zo onder de indruk dat hij het project wil gebruiken als voorbeeld wat er zoal gebeurt op sociaal gebied in Mali. Donderdag zijn de opnames voor de televisie!
En ik heb Lassine 200.000 cfa geleend, opdat hij een auto kan kopen om die te gaan gebruiken als taxi in Mopti. Het is een oude Renault 18.
Voordeel van een dergelijke oude auto is wel dat je er veel onderdelen voor kunt vinden.
Ook Meni kwam langs met zijn vriend Boureïma uit Ibi. Ik had hem al verteld dat ik hem financiëel niet kan helpen met zijn nieuwe Hôtel Peulh, maar ik kan wel proberen meer toeristen naar zijn hotel te sturen, het is eenvoudig, goedkoop, rustig en de mensen vooral zijn zéér vriendelijk.
Zondag 19 oktober.
De film was een redelijk succes, halverwege gingen er wat mensen weg omdat de film soms wel heel erg traag is.
Ik moet opschieten, er wacht mij alweer een drukke dag.