Dit is Willem Snapper's nieuwsbrief nr 118 van 1 mei 2009.
U kunt zich aan- of afmelden voor de aankondiging: wsnapper@mopti.nl
Waarin de compressor naar Sarédera gaat
Maandagavond 27 april
Vandaag de laatste voorbereiding voor Sarédera. Morgen rijden we de compressor daarheen. Dat is nog een hele volksverhuizing. Er gaan liefst zes man mee, die daar op zijn minst 25 dagen zullen blijven. Door het veel directere contact ben er nu achter wat iedereen betaald krijgt. De voorman krijgt 3000 cfa per dag (€4,50), dan is er een ander die 2500 per dag ontvangt en de rest krijgt 1250 (€2) per dag. Dat is dan zonder hun eten, daarvoor betaal ik voorlopig 80.000 cfa (€120). Arbeidsloon en eten zijn niet het duurste. Ik heb een doos dynamiet gekocht met bijbehorend materiaal voor 283.000 cfa (€400) en een touw van 60m lengte, ook niet goedkoop. Daar zijn we er niet mee. Niangaly heeft in Gao de speciale boorhamers gekocht voor 130.000 cfa, samen met andere spullen loopt dat op tot 200.000 cfa. De kas van de Stichting Mopti hier is nu geheel uitgeput, de rest moet ik maar even voorschieten. Morgen moeten we nog een jerrycan dieseolie kopen en de compressor tot de nok vullen. Dan rijden we naar Sarédera, waar we na bijna een jaar eindelijk weer verder kunnen!
Dinsdag 28 april
Het is heet nu, gisteravond toen ik ging slapen was het in mijn slaapkamer 36,5 graad, vanmorgen was de temperatuur maar 1 graad gezakt. Buiten was het ook altijd nog 32 graden. En daarbij is het vochtig, de zon komt er niet door. Dit zijn niet de prettigste omstandigheden.
Weer of geen weer, er moet gewerkt worden. Om negen uur vertrekken we met auto, 5 personen en een hoop zware materialen naar Sarédera. Achter de auto hangt ook nog de compressor. Ik moet voorzichtig rijden de kont van de auto zakt vervaarlijk richting de grond, sommige delen van de weg zitten vol gaten, een ander gedeelte is ongeplaveid, omdat ze de weg aan het vernieuwen zijn. We doen een uur over het stuk van 35 kilometer. Niangaly zit naast mij, achter mij zitten drie ouvriers (werklieden).
Ik ben er nu ook achter wat er wordt verdiend. Het is niet echt veel. De eerste voorman krijgt 3000 cfa per dag (€4,50), de tweede voorman 2500 cfa en de drie hulp(jes) 1250 cfa. Daarbovenop komt 1500 cfa per dag voor eten. We nemen een zak rijst mee en een zak mil. De vrouwen van het dorp koken, 's-ochtends krijgen ze een rijstepap (la bouille) afgewisseld met beignets (soort oliebollen of gierstkoekjes), 's-middags krijgen ze een grote kom rijst met saus en 's-avonds eten ze tô met saus (een groenige pasta met saus). Eerlijk gezegd, ik benijd ze niet, het ziet er erg karig uit.
De omstandigheden in Sarédera zijn niet gemakkelijk. Het is er op het moment bloedheet, de mensen werken in de volle zon, hoewel de lucht bedekt is, dat scheelt misschien, maar het is ook vochtig en dat maakt het extra warm. Bij Niangaly staan de zweetdruppels op zijn voorhoofd. Op zijn minst is de helft van Sarédera niet thuis. Toch komen een aantal vrouwen mij begroeten. De chef laat het afweten, die is er niet. De kinderen zijn echter in grote getale aanwezig. Nadat de auto is uitgeladen, rijd ik terug naar Sévaré waar ik de laatste werkman ophaal, voor hem was bij de eerste rit geen plaats. We laden ook de doos dynamiet, een grote zak rijst en een aantal andere spullen. Aangekomen in Sarédera zijn ze al begonnen met het leegpompen van de put.
De waterkolom van 14 meter wordt door de grote pomp, die wordt aangedreven door de compressor, in een half uurtje naar boven gepompt, het gaat razend snel. Het water wordt in de bassins geloosd en die zitten in no time vol, tot groot vermaak van de kinderen. Voor hen is een zwembad een ongekende luxe, er wordt gejuichd, geplonst en gesprongen dat het een lust is.
Natuurlijk loopt niet alles op rolletjes. Tot tweemaal toe scheurt de slang, maar we vinden ook de oplossing. De werklieden zijn de rest van de dag bezig met het verder leeghalen en schoonmaken van de put. Onderin bevindt zich veel modder en troep, die wordt er met emmers uitgehesen. Het is de bedoeling dat ze woensdag met dynamiet aan de gang gaan.
Ik rijd met Niangaly nog een keer heen en weer om wat laatste spulllen te halen. Bij terugkeer in Sévaré heb ik het 's-avonds helemaal gehad en ben bijna uitgeput.
Al met al ben ik een tevreden mens, het werk in Sarédera is eindelijk begonnen en de compressor loopt werkelijk als een zonnetje.
Woensdag 29 april
Vooral vanmorgen had ik het druk(?) met allerlei (on-)nuttigheden. Het maandelijkse betalen van rekeningen. Je kunt de notas niet per internet betalen, je krijgt geen acceptgiro's. De meteropnemer komt eerst langs en dan komt hij later terug met de rekening. Die moet op het kantoor contant worden voldaan. Daarvoor moet ik eerst naar de bank, op mijn beurt wachten en geld opnemen. Daarna naar de Sotelma om de vaste telefoon te betalen, een vaste telefoon die ik misschien wel ga opzeggen, want die gebruik ik nooit, zonde van het geld. Een enkeling belt vanuit Nederland, maar dat is niet eens 1x per maand. Dan rijd ik naar de EDM (Energie du Mali) voor de electriciteits- en de waterrekening. Ik moest naar de ONT om te kijken of de kentekenplaten voor de auto van Hans Taal nu eindelijk waren gearriveerd, maar dat ritje was tevergeefs. Ik heb een kratje bier gekocht en op de markt wat inkopen gedaan. Dan is je ochtend wel weer om. Overal moet worden gewacht en gewacht.
Bij de Sotelma gebeurt echt alles nog met de hand, het bewijs van betaling wordt handmatig in tweevoud ingevuld en met een schaar uit een boek geknipt. Bij de EDM is het iets geavanceerder. De factuur wordt met een barcode-scanner geregistreerd en in de computer ingevoerd. Vervolgens wordt naarstig gezocht naar wisselgeld om het een en ander te kunnen terugbetalen. Als dat er niet is, wordt de wachtenden gevraagd of men al dan niet kan wisselen. Een gebed zonder eind. Het zal allemaal wel veranderen en waarschijnlijk duurt het niet eens zo lang, dan kun je elektronisch betalen.
Vandaag is Bébé naar Fangasso vertrokken. Het jonge ding gaat daar haar familie bezoeken. Het was vandaag betaaldag, Sékou dreigde eenderde van zijn salaris kwijt te raken aan de busreis van Bébé. Dat kon ik gelukkig voorkomen. Bébé is het jonge meisje die Founé met de huishouding helpt, en indirekt dus ook mij. Een weekje vakantie is haar gegund. Ik heb al wel eens eerder over haar verteld. Het is een lieve meid, haar leeftijd is me niet duidelijk, is ze zestien, zeventien, achttien misschien? Ik kom er niet achter. Ze heeft al wel een kind, hoe jong ze ook is. De vader heeft de baby meegenomen naar Sikasso, waar het kind verder opgroeit. Ik geloof niet dat de vader zich nog om haar bekommert. Bébé is alleen en is niet getrouwd, haar kind is haar afgenomen en zij moet zich maar zien te redden. Komt zij ooit nog aan de man, ik hoop het voor haar!
Donderdag 30 april.
Het is stil als ik vanmorgen "de familie" begroet. Founé is bezig met het stampen van de mil, geholpen door de kleine Austin. Alle anderen zijn weg, Bébé is naar Fangasso, Sékou is op pad, de kinderen zijn naar school. Normaal zit er een hele batterij vrouwen rond de keuken van Founé. Maar de laatste wil haar onvrede opeens aan mij kwijt. Bintou en de vrouw van wie ik de naam maar niet kan onthouden hebben in Sévaré geslapen. "Ils parlent trop, c'est la guerre et il ne travaillent pas!" roept Founé boos uit. Kennelijk is zij het zat dat zij, samen met Bébé al het werk doet. Ik had al wel eens eerder een fikse ruzie gehoord, op het moment dat Sékou thuis kwam was het direct stil. Later vanmorgen kwam Sékou mij begroeten en op mijn vraag wat er aan de hand was begonnen zijn ogen vuur te spuwen en zei hij dat hij niet makkelijk had met al de vrouwen. Het is misschien wel te druk bij hun, teveel kippen in een hok. Ik ben benieuwd of Bintou nog terug komt.
Ik heb vandaag met Eugénie een bezoek gebracht aan de tuin in Sangubaka en daarna ook aan Sarédera. Eugenie logeert twee weken op de Technische School, waar ze een aantal gastlessen geeft. Haar verblijf is niet helemaal een succes, ze heeft te maken met een staking van de leerlingen, met teveel vrije dagen en een niet goed gepland rooster, toch is ze niet ontevreden over de resultaten.
In Sangubaka zijn ze nog steeds erg blij met de nieuwe zwaardere pomp, om elf uur in de ochtend zitten alle bassins al vol. Ik heb de indruk dat de planten het beter direct profiteren.
Sangubaka!
We kwamen in Sarédera net te laat om een explosie mee te maken. Dat had ik graag nog een keer willen filmen.
Voor de werklieden blijft het een erg zware klus. Ze zaten nu met z'n tweeën beneden op een kleine dertig meter diepte.
Er wordt voortdurend water en stenen naar boven gehesen. De twee jongens staan tot hun middel in het water. Om kwart over twaalf staat de zon recht boven en schijnt tot onder in de put. Dat duurt misschien een kwartiertje, daarna wordt het weer donker beneden in de put. Het is een bijzonder moment.
De dag eindigt met de schokkende aanslag in Apeldoorn.
Vrijdag 1 mei
De nieuwsbrief komt twee dagen eerder. Ik ga zaterdag met Amatigue naar Bamba in de Dogon voor het spektaculaire visfeest, dan kom ik zondag weer terug. En waarom zou ik de nieuwsbrief niet wat eerder de deur uit doen?
