Printversie

Willem Snapper's nieuwsbrief 72, 18 mei 2008.

Waarin het tweede bezoek aan Tireli
en
Waarin de burgemeester mij om 5000 CFA vraagt

Woensdag 14 mei 2008
Het tweede bezoek aan de dansen in Tireli zit erop. En vooral op dinsdagochtend was het echt genieten.
Maandag zijn we met z'n drieën om half tien vertrokken naar Tireli. Baba, Gouro en ik. Klokke twaalven arriveren we in Dagatireli, een dorp bovenaan de falaise, waar Amatigue net toevallig bezig is met het bouwen van een schooltje. De weg is veel makkelijker dan die van de vorige keer via Nakomo. Amatigue begeleidt ons naar beneden via een kort, maar steil rotspad. Onderweg komen we een hele rits kinderen tegen, sommigen gaan beneden in Tireli naar school, anderen zijn naar beneden gestuurd om hout te halen om op te koken. Het is soms schokkend hoe kleine meisjes zich met boomstronken naar boven worstelen. Ruim een half uur later zijn we beneden en nestelen ons weer in het hotel Sigui van Eli Saye. We zijn in elk geval niet te laat. We gebruiken er een maaltijd van rijst met tomaten- en uiensaus, ditmaal hebben ze er wat schapenvlees bijgedaan. Het is niet slecht, maar ook ditmaal doet het eten mijn buik geen goed, zeker niet na de tweede maaltijd 's-avonds. We regelen onze foto-permit, "we" is veel gezegd. Baba doet het woord en sleept er een permis uit voor 10.000 cfa (15 euro) voor twee dagen film en foto.
Om een uur of drie zien we her en der dansers lopen op weg naar de duinen. De maskers komen altijd uit de brousse. De vorige keer kwamen ze van boven vanf de rotswand, nu van de andere kant, uit de duinen. Het is op straffe van de dood dat je ze zonder hun maskers fotografeert. De Engelse dame die nota bene in Tireli woont doet het toch en krijgt een retirade over zich heen om jezelf heel klein te maken en je diep in het zand in te graven ofzo. Gelukkig zag ik haar later beneden weer lopen, dus zò heet werd de soep niet opgediend. Beneden aangekomen renden de dansers dus de duinen in om niet veel later in een lange rij terug te komen en vlak bij de centrale dansplek hun maskers op te zetten. De maskers zijn meestal behoorlijk zwaar en het is een kunst om ze te hanteren. Ze houden ze op hun plaats door met hun gebit op een dwarsstok te bijten. De Kanaga-maskers zijn tamelijk zwaar, de konijnenmaskers gaan misschien nog wel, maar de meer dan drie meter hoge "masques en etages" vooral zijn moeilijk te hanteren, waarbij zelfs gebitten het kunnen begeven.
De dansen zelf vielen een beetje tegen, ze werden uitgevoerd in kleine groepjes of ze dansten elk apart. Niet heel spectaculair. Behalve dan als het fout gaat. Van een van de Kanaga-maskers brak de bijtstok, van een etagemasker brak de etage. Beide dansers werden ogenblikkelijk door andere dansers afgeschermd. Het festijn duurde een uurtje en daarna wachtte mij een heerlijke koele bier. De Tirelezen houden het trouwens bij konyon, het lokale mil-bier. Lekker ook, maar je wordt er snel erg dronken van. De stemming onder de dansers in het hotel was dan ook opperbest. Tot diep in de nacht hoorden we vanaf het dak enthousiaste gesprekken en er werd veel gelachen. Bij het krieken van de dag werden we alweer gewekt door geroffel op de tamtam. We zitten meteen rechtop en na een lichte aarzeling, het tenslotte een uur of zes, gaan we op af. Boven aangekomen zitten een twintigtal dansers al op de rest te wachten, die groepsgewijs in het dorp zijn ondergebracht. De verwachte solidariteit van de andere dansers is voorlopig ver te zoeken. Er wordt druk overlegd door de Tirelezen, af en toe klinkt de tamtam om de andere dansers te bewegen mee te doen. Waarschijnlijk is de oorzaak het overvloedige gebruik van konyon de avond ervoor. Na anderhalf uur gedelibereer verschijnen de meeste dansers uiteindelijk toch en er ontsponnen zich de mooiste dansen tot dan toe. Met alle dansers tegelijk werd een ronde door het dorp gehouden, een veel natuurlijker en spontaner gebeuren dan de dansen van gisteren. Bij de huizen van een aantal ouderen werd bij wijze van begroeting wild gedanst en gezongen, fenominaal om mee te maken. Jammer dat mijn batterijen op waren, ik heb sowieso helaas weinig goede foto's kunnen maken doordat de lichtomstandigheden niet optimaal waren.
Na het ontbijt klommen we terug naar boven, drie kwartier tot aan de auto. En mijn voet heeft het gelukkig redelijk gehouden.
Vandaag een rustige dag. Vanmorgen heb ik Annet en Sita naar Mopti gebracht voor hun tocht per pirogue zonder motor naar Niafunke, vier dagen bomen! Daarna rechtstreeks naar de "energie" om eindelijk het water en licht te betalen, nu gelukkig zonder eindeloze rijen wachtenden. Ik probeer zonder resultaat de computer van Emilia te repareren. Op de Ecôle Technique kan ik wel nuttig zijn. Eind van de ochtend ga ik bij de zieke Isabelle langs, de echtgenote van Christian, ze zou aan de beterende hand zijn, maar ik zie een doodzieke jonge vrouw met verwilderde ogen, die mij diep door mijn ziel snijden en ik schrik me een ongeluk, koorts, overgeven, ziek. Ik bel Christian die meteen komt aangesneld, we besluiten haar bloed te laten onderzoeken in het Centre de Santé van Sévaré. Aan het eind van de middag is misschien iets meer bekend. Ikzelf houd het ook een beetje voor gezien, ik ben flink moe van de reis van eergisteren en gisteren, het rijden op de gevaarlijke pistes vergt veel concentratie. In Sévaré kom ik een vrachtauto tegen geladen met een heuse gedemonteerde pipercup, waarschijnlijk beschadigd tijdens een noodlanding. Hij zal in Bamako wel worden gerepareerd.

Zaterdag 17 mei
Gisteren had ik een erg drukke dag. Een groot deel van de dag ging op aan een nieuwe installatie van de computer van Soeur Emilia. En ik ben met Sékou in Sévaré geweest voor het kopen van palen, omdat de termieten de bamboe-stokken van de twee priëlen ondermijnen en ik koop ook twee nieuwe kranen. Al maanden heb ik last van een kleine lekkage in mijn badkamer en die lekkage dacht ik met een waterpomptang te lijf te gaan, maar dat had ik beter niet kunnen doen. Een enorme straal water spoot uit de leiding en ik was verder van huis. In elk geval hebben we de lekkage redelijk snel kunnen stoppen.
Gisteravond de vrijdagse filmavond. Het werd een chaotisch gebeuren, terwijl ik zo'n mooi programma had bedacht. Van Jacqueline van Vugt en van mijn vriend Jan Kees van de Werk vertoonde ik de prachtige documentaire Bambara Blues (Bambara gesproken), een documentaire over Ami Diarra, een griot in Kayes, over aids, over vrouwenbesnijdenis en hoe zij daartegen vecht. Vijf minuten voor het einde viel de stroom uit. Reden voor het publiek om onrustig te worden. Er waren weer meer mensen dan ooit, het is elke week hetzelfde, het kan eigenlijk niet, maar ik heb het nog nooit zo vol gezien. Er werd een beetje gedold, er werd geduwd, er vonden heftige discussies plaats. Eeen enkeling begon baldadig stene te gooien. Sékou had zijn handen vol om de menigte tot kalmte te bewegen.
Na een klein kwartiertje was de stroom terug en kon ik beginnen met de hoofdfilm La légende des cavaliers du vent. Een Chinese aktie-film met vooral schitterende beelden. Na twee minuten hield de elektra het weer voor gezien. En opnieuw werd het onrustig. Ik houd soms mijn hart vast met zoveel publiek. Uiteindelijk was het een bijzondere avond.
Met Isabelle gaat het beter, ook bij haar is in tweede instantie la fièvre typhoide vastgesteld.
De burgemeester van Mopti Oumar Bathily, had te kennen gegeven mijn tuin te willen bezoeken. En vanmorgen zijn we gedrieën in de tuin wezen kijken. Baba had kennelijk de dorpelingen van te voren ingelicht, want iedereen was uitgelopen en ze hadden hun mooiste kleren aangetrokken. De burgemeester was bijzonder enthousiast. Het gaat ook enigszins goed in de tuin, het groen wordt groener, ondanks het duidelijke gebrek aan water. Op zeker moment vroeg hij mij om een biljet van 5000 CFA (7,50 Euro). Ik keek een beetje vreemd op, maar ik overhandigde hem het biljet, dat hij op zijn beurt aan de vrouw gaf, die in zijn ogen het beste presteerde. Een mooi gebaar dat door de vrouwen zeer werd gewaardeerd. Terug thuis gaf hij mij de 5000 cfa weer terug. Ik had echt gedacht dat hij goede sier wilde maken met mijn geld. Weer te vroeg geoordeeld, het is mijn slechte geweten.
Ik zit sinds de stroomstoringen met een onwillige computer, elk moment vertraagt hij en het is mij nog volstrekt onduidelijk wat er aan de hand is. Het is maar de vraag of ik de nieuwsbrief de deur uitkrijg morgen.

Zondag 18 mei
Wegens een heftige verkoudheid heb ik slecht geslapen en het is warm in mijn slaapkamer: bij het slapen gaan 36,4 graden, vanmorgen 35,7 graden met de koortsthermometer gemeten. Mijn computer loopt op één been, maar ik heb in elk geval de oorzaak achterhaald. Later vandaag zal ik dat verhelpen.
Ook in de computerkamer is het warm vanmorgen, terwijl donkere wolken de kop op steken, ik hoor een lichte donder.
De film van gisteravond Asterix en Obelix, Mission Cléopatra, leuke film, dat vond ook mijn publiek.

Ten slotte, misschien klink ik niet altijd even opgewekt, en sporadisch heb ik misschien twijfels, maar toch heb ik het nog steeds enorm naar mijn zin. Tegenslag hoort erbij, ik ben niet bang voor “ontberingen”, en misschien zijn die juist een stimulans, ik geniet elke dag, ik maak me hier nuttig en ik heb fantastische mensen om mij heen, kortom, ik ben hier erg gelukkig!!