Printversie

Willem Snapper's nieuwsbrief 133, 17oktober 2009.

Waarin Lassine in het huwelijksbootje stapt en de griots mij het leven zuur maken
en
Waarin water in Sarédera!

Excuses, vanwege tijdgebrek heb ik de tekst niet nog een keer helemaal doorgelopen.

Zondag 11 oktober 2009
Ik lees een beetje in een malinese krant. Enkele feiten die ik tegenkom: Mali heeft nu 14,5 miljoen inwoners, 46% van de bevolking is jonger dan 15 jaar, 3% ouder dan 65, 40% van de meisjes tussen de 15 en 19 jaar hebben al minstens één kind, elke vrouw krijgt gemiddeld 6,6 kinderen. Dat is best een beetje veel en ik betaal mij nota bene blauw om een vrouw hier aan een kind te helpen. De gemiddelde leeftijd is 16,3 jaar! De levensverwachting is 45 jaar.
Vroeg in de middag breng ik een bezoek aan het landgoed van Yvonne. Het is nog steeds een redelijke chaos, maar als het straks klaar is zou het ook wel een paradijsje kunnen zijn! Er zijn nog steeds meer dan tien werklui bezig met allerlei bouw- en opknapwerkzaamheden. Vooral haar overdekte en door gaas afgeschermde veranda moet het woongenot straks zeer goed doen. De afgelopen nacht was het even schrikken. De generator was gedeeltelijk van zijn voetstuk geschoten, doordat het onderstel niet goed was vastgelast. Daardoor zijn de koelslangen en -buizen afgebroken en is de machine gestopt. De werklieden waren al druk bezig met de reparatie.
Rond een uur of zeven 's-avonds komt Sékou binnen met iemand die ik moet helpen. Het blijkt Issa Maiga te zijn, een metselaar die betrokken was bij de verbouw van mijn huis in 2007. In eerste instantie was ik bang dat het weer om geld ging, maar "gelukkig" ging het daar niet om. Zijn vrouw moest dringend naar het ziekenhuis worden gebracht, de bevalling was aanstaande. Ik ben er niet achter gekomen of er een probleem was. Het is niet ongebruikelijk in Mali dat vrouwen in een ziekenhuis bevallen. Dus ik heb ze graag naar een ziekenhuis gebracht in Sévaré.

Maandag
Ik word een beetje kriegel van het feit dat we niet verder komen met de aanvraag van een beurs voor L'École de Santé voor twee meisjes. Dus vandaag nam ik het heft in handen. Om te beginnen haalde ik de al aanwezige papieren op in de school. Maar omdat er een aantal papieren ontbrak, ben ik naar mopti gereden om de boel te bespoedigen. Makan, de broer van Baba zou mij daarbij helpen. Hij deponeert onmiddellijk een verzoek bij het Tribunal. In afwachting daarvan rijd ik terug naar Sévaré, waar ik mandarijnen koop. Ze hebben soms echt oneindig lekkere grapefruits, maar die hadden ze nu niet. Als ik verder wil rijden doet de startmotor het niet meer. Ik doe een paar simpele controles, maar zonder resultaat. Yvonne helpt mij uit de brand en trekt mijn auto weer op gang. Ik rijd maar meteen terug naar Mopti, waar Lassine klaar staat om het euvel te verhelpen. Het is iets ingewikkelder dan gedacht, in elk geval moeten de koolborstels worden vervangen. Dat was niet zo lang geleden al gebeurd, maar u kent het verhaal, er zijn hier soms problemen met de kwaliteit. Enfin, ook de goede maat was niet te vinden, maar een grotere kun je kleiner maken door de koolborstel op de ruwe muur af te schuren, net zolang tot hij past. Daar is hij nu mee bezig. Ik hoop dat hij mijn auto tegen de avond terug komt brengen. En weer schiet het dus niet op met die twee aanvragen.

Dinsdag
Het was een warme nacht, ik heb toch wel goed geslapen, ventilator op stand 2. Zonder zo'n ding zou het niet gaan, dan kun je beter op het dak slapen. Gisteravond kwam Lassine nog terug met de auto. Hij wil eigenlijk nog naar een andere startmotor zoeken, omdat de koolborstels van een bedenkelijke kwaliteit zijn. Ik breng hem terug naar Mopti en ik maak van de gelegenheid gebruik om snel nog een brief op te halen die bij Baba ligt voor de aanvraag van de beurzen. Ik wordt onmiddellijk bestormd door zijn drie kinderen, die mij om de hals vliegen. Het was uiteindelijk een vermoeiende dag, wachten, eindeloos wachten, drie maal op en neer rijden naar Mopti, het regelen van de papieren enzovoorts. Thuisgekomen heeft de broer van Founé een van de balfoons meegenomen, volgens Sékou is hij flink in prijs gezakt, hij wil hem verkopen voor 27.500 cfa (40 euro) en niet zoals eerder voor meer dan 100.000 cfa. Dat vind ik nu net weer een beetje weinig, een goede balafoon is duur en kost zeker 60.000 cfa. Dus als het verhaal van Sékou klopt zal ik hem iets extra geven. Hij moet ten slotte ook de reis er uit hebben.
De regentijd is denk ik nu wel echt voorbij. De wolken die vaak tegen de avond verschijnen blijven weg. De hemel is weer strak blauw en gedurende de dag loopt de temperatuur op tot achter in de 30 graden. Maar het is goed te doen. Het wachten is nu op de koelere tijd, wanneer vooral de nachten frisser worden. Dat zal nog een maandje duren.

Woensdag 14 oktober. Het was een eenvoudige dag zonder hoogtepunten, bezoekje aan de ecole de santé van Christian, boodschappen gedaan op de markt, vanavond komen mijn vier gasten terug van de Dogon en ik heb een stevige, maar te zoute soep gemaakt met pompoen, spliterwten, aardappels, soepvlees en de rest. Helaas te zout.
Ik heb ook eindelijk het kentekenbewijs van de auto van Hans Taal kunnen ophalen, wat heeft dat lang geduurd. Het feest is nog niet over, want nu is het wachten nog op de nummerplaten. En last but not least breng ik een bezoek aan Sangubaka en maak een afspraak voor een vergadering volgende week. We moeten de vrouwen een beetje hard toespreken denk ik.

Donderdag
Ik sta om zes uur op om drie couchsurfsters op de bus te zetten, Salomé blijft nog even om te kijken of zij niet in mali een stage kan vinden, daarna kleed ik mijzelf op zijn Afrikaans om naar de bruiloft te gaan van Lassine in Mopti. Ik kon nog net bij de bank 20.000 cfa wisselen in biljetten van 2000, om die te kunnen uitdelen aan de griots. Ik kon moeilijk flappen van 5000 uit gaan delen, zo had ik mij bedacht. Ik was natuurlijk keurig op tijd bij het gemeentehuis, maar van enige officiële aktiviteit was natuurlijk nog geen sprake. Tegen tienen kwam er leven in de brouwerij. Lassine en zijn bruid (Pana) stapten uit een grote Mercedes, een paar andere auto's vooerden een aantal mannen en vrouwen in hun mooiste kledij aan. Achter het gemeentehuis vond de fotosessie plaats. Naast de gebruikelijke shots van het bruidspaar moest iedereen nog een keer op de foto. Lassine's gezicht betrok af en toe, hij beklaagde zich bij mij dat de fotograaf veel te veel foto's nam, die hij allemaal diende te betalen. De griots begonnen zich ook te manifesteren. Een vrouw bezong het bruidspaar, zoals het een griot betaamt. Op een gegeven moment werd ook ik toegezongen. Het is ze echter vooral om geld te doen, je wordt geacht wat te geven. Terwijl ik een biljet geef aan de griot die had gezongen, werd ik bedolven onder hordes andere vrouwen, die mij overtuigden dat zij ook griots waren. Ik trek nog een paar biljetten uit mijn zak, die prompt uit mijn handen werden gegrist, het ging er zo agressief aan toe dat het niet veel scheelde of de biljetten werden aan stukken gescheurd. Ik liet blijken dat ik dit geen manier van doen vond en weigerde ook verder voor flappentapper te spelen. De vrouwen bleven doorgaan me te attacqueren, maar hoe agressiever zij werden, hoe minder animo ik had verder te gaan met uitdelen. Sommigen achtervolgden mij eindeloos in de hoop iets op te strijken. Jammer van het feestelijke gebeuren, maar ik ben een ervaring rijker. De volgende keer moet ik met kleinere biljetten wapperen of zelfs alleen muntgeld uitdelen. Ik vermoed dat er meer dan 20 griots waren, meest vrouwen, die alle plechtigheden aflopen bijna alleen om geld op te halen. Ik heb het wel eens anders meegemaakt. Overigens had ik veel steun aan Makan, de broer van Baba, die mij regelmatig moest ontzetten. Na een rondrit door de oude stad en een paar bezoeken aan familie van bruid en bruidegom, was het opeens over en afgelopen en mocht ik naar huis. Ik had eigenlijk trek in een borrel na alle emoties, die heb ik niet genomen, ondanks alles was het een zeer gedenkwaardige trouwerij.
Als ik terug kom heeft Salomé goed nieuws, ze gaat haar stage lopen bij het sociaal-cultureel centrum van Janette in Sikasso en ze is daar hartstikke blij mee.
Ik ben nog niet lang thuis of Lassine belt mij op met de mededeling dat zijn geld op is. Ik strijk over mijn hart, in de chaos van de trouwerij heb ik geen cadeau-tafel gezien, soms is er iemand die met de pet rond gaat, maar Lassine had dat niet geregeld. Dus ik geef hem een flink bedrag, hopelijk redt hij het tot de avond. Salomé heb ik maar meegenomen naar de Bissap, waar we een lekkere pizza hebben gegeten.

Vrijdag. Het is weer bankdag, ik dood de tijd samen met Christian, die zijn geld niet meer thuis wil bewaren, bang dat een insluiper het ontvreemdt. Dan nogmaals naar de ONT om een betaalbewijs te achterhalen, wat na veel moeite ergens uit een dossier wordt getoverd.
En vanmiddag ga ik naar Sarédera met een auto vol materialen, zonnepanelen, een pomp, slangen en weet ik veel meer. Morgen gaat Adama de boel installeren. Dus rijden Adama en ik 's-middags naar Sarédera. Het zal toch niet gebeuren, de deuren van de bus kunnen niet dicht vanwege de twee grote stellages voor de zonnepanelen en voor mij uit wordt de lucht steeds donkerder. De regen kon wel rond sarédera wel eens naar beneden komen en dat is lastig, want de weg verandert dan meteen in een modderboel. En ja hoor, overal blinkt het water ons tegemoet. We besluiten de gok te wagen en wonder boven wonder weet ik de auto bij de tuin te krijgen. De boel wordt omzichtig uitgeladen en terug neem ik een zestal mannen mee die naar het nadurig dorp willen omdat daar zojuist iemand is overleden. Met die zes man heeft de auto er ook een behoorlijk gewicht bij, waardoor ik alsnog tot twee keer toe lichtelijk vast kwam te zitten in de doorweekte bodem. Maar gelukkig hadden we dan veel handen om te duwen. Ik hoop dat als ik er zaterdag heen moet met de werklui, het water een beetje is gezakt.
De binnenkomst van het publiek bij de film was weer onstuimig. Een horde mensen staat al vanaf zeven uur te wachten om naar binnen te stormen. Sékou weet ze te bedwingen met een grote stok, maar er komt een moment waarop hij ze toch moet toelaten. Het is een run om de beste plaatsen. En natuurlijk, het verhaal wordt eentonig, er waren zóveel mensen om naar The Return of Batman te kijken. Het was een mooie filmavond, maar best warm.

Zaterdag. Om half negen rijd ik voor bij Adama, de installateur van de zonnepanelen en de pompen om de eerste pomp te installeren in Sarédera. Het moet een gedenkwaardige dag worden. Wat heeft het lang geduurd, al in het voorjaar van 2008 zijn we begonnen met de eerste voorbereidingen. U kent waarschijnlijk het verhaal van de perikelen met de put. Bij Sarédra is de modder geheel verdwenen, het water van de vorige dag is al helemaal opgedroogd, van vast komen zitten is geen sprake meer. Adama begint samen met drie man meteen met het werk. Aangezien het toch wel een hele klus is, besluit ik om terug te gaan naar Sévaré, het heeft geen zin om al die tijd te blijven wachten. Ik rijd nog even door naar Mopti om nog een aantal hangsloten te kopen om alles zo goed mogelijk tegen diefstal te beveiligen en ik loop toevallig tegen een paar blikken kleine doperwten aan, die je hier bijna nooit vindt, veel lekkerder dan de grote knikkers, die ze normaal verkopen. Thuisgekomen duik ik mijn bed in. Ik voel mij gammel en vermoeid vanwege pijn in de keel en een verkoudheid. Ik zal toch niet het eerste geval van Mexicaanse griep in Mali zijn? Aan het eind van de dag rijd ik weer terug naar Sarédeara en moet helaas constateren dat het werk niet klaar is. Goed nieuws in elk geval dat het eerste water naar boven komt! De pomp werkt en de zonnepanelen doen hun best. Vergeet niet dat de put 45 meter diep is!! Ik moet echter op tijd thuis zijn, het is tenslotte filmavond. Dat betekent zondagmorgen terug naar Sarédera. Het betekent ook dat de nieuwsbrief ongebruikelijk laat zal verschijnen. Nadat ik nog net de tijd had om een heerlijke maaltijd te bereiden, gebakken aardappels met doperwten, draaide ik de Japanse film Hinokio. Weinig geweld en een van tijd tot tijd aandoenlijke film, die redelijk werd gewaardeerd. Het gebruikelijke bier na de film hebben we gelaten voor wat het was, ik viel als een blok in slaap.

Zondag, ik heb nog net een uurtje om een beetje aan de nieuwsbrief te werken. Om half zes moest ik op om Salomé uit te wuiven, die met mijn vriend Guindo uit Koutiala kon meerijden. Maar de uil had het in zijn hoofd gehaald om zo verschrikkelijk vroeg op pad te gaan. Hij was er gelukkig stipt op tijd, dus kon ik snel nog een uurtje onder zeil. En ik ben behoorlijk verkouden, het heerst hier in Sévaré, Sékou loopt ook te snotteren en de Sanogo's hoor ik ook hoesten en proesten. Het gaat wel weer over.
Het is twee uur, ik ben net thuis en eigenlijk ben ik kapot. Ik zou het liefste een dutje doen. Maar de plicht roept, de nieuwsbrief moet af en Amatigue en Baba moeten zo langskomen. Terug in Sévaré constateerde ik een lekke band en dat terwijl ik op vier splinternieuwe banden rijd, het kan eigenlijk niet, toch haalde Soumaïla een klein venijnig spijkertje uit de buitenband.
Maar ik heb wel goed nieuws uit Sarédera. De pomp doet het en er komt redelijk veel water naar boven, meer dan ik gisteren dacht, maar toen stond de zon ook laag aan de hemel. Geen festiviteiten, maar diegenen die er bij waren vonden het een wonder. Ik ben ook behoorlijk blij dat er nu eindelijk schot in de tuin zit.